บัณฑิต

1) คาถาธรรมบท ปัณทิตวรรคที่ ๖
เล่มที่ ๒๕ ข้อ ๑๗
บุคคลพึงเห็นบุคคลใดผู้มักชี้โทษ เหมือนบุคคลผู้บอกขุมทรัพย์ มักกล่าวข่มขี่ มีปั__า พึงคบบุคคลผู้เป็นบัณฑิตเช่นนั้น เพราะว่าเมื่อคบบัณฑิตเช่นนั้น มีแต่คุณที่ประเสริฐ โทษที่ลามกย่อมไม่มี
บุคคลพึงกล่าวสอน พึงพร่ำสอน และพึงห้ามจากธรรมของอสัตบุรุษ
ก็บุคคลนั้นย่อมเป็นที่รักของสัตบุรุษทั้งหลาย แต่ไม่เป็นที่รักของพวกอสัตบุรุษ
บุคคลไม่ควรคบมิตรเลวทราม ไม่ควรคบบุรุษอาธรรม์ ควรคบมิตรดี ควรคบบุรุษสูงสุด
บุคคลผู้อิ่มเอิบในธรรม มีใจผ่องใสแล้ว ย่อมอยู่เป็นสุข
บัณฑิตย่อมยินดีในธรรมที่พระอริยเจ้าประกาศแล้วทุกเมื่อ
ก็พวกคนไขน้ำย่อมไขน้ำไป พวกช่างศรย่อมดัดลูกศร พวกช่างถากย่อมถากไม้
บัณฑิตทั้งหลายย่อมฝึกฝนตน
ภูเขาหินล้วนเป็นแท่งทึบ ย่อมไม่หวั่นไหวเพราะลมฉันใด
บัณฑิตทั้งหลายย่อมไม่หวั่นไหวเพราะนินทาและสรรเสริ_ ฉันนั้น
ห้วงน้ำลึก ใสไม่ขุ่นมัว แม้ฉันใด
บัณฑิตทั้งหลายฟังธรรมแล้ว ย่อมผ่องใส ฉันนั้น
สัตบุรุษทั้งหลายย่อมเว้นในธรรมทั้งปวงโดยแท้ สัตบุรุษทั้งหลายหาใคร่กามบ่นไม่
บัณฑิตทั้งหลายผู้อันสุขหรือทุกข์ถูกต้องแล้ว ย่อมไม่แสดงอาการสูง ๆ ต่ำ ๆ
บัณฑิตย่อมไม่ทำบาปเพราะเหตุแห่งตน
ไม่ทำบาปเพราะเหตุแห่งผู้อื่น
ไม่พึงปรารถนาบุตร
ไม่พึงปรารถนาทรัพย์
ไม่พึงปรารถนาแว่นแคว้น
ไม่พึงปรารถนาความสำเร็จแก่ตนโดยไม่ชอบธรรม
บัณฑิตนั้นพึงเป็นผู้มีศีล มีปั__า ประกอบด้วยธรรมในหมู่มนุษย์
ชนผู้ที่ถึงฝั่งมีน้อย ส่วนหมู่สัตว์นอกนี้ย่อมเลาะไปตามฝั่งทั้งนั้น
ก็ชนเหล่าใดแล ประพฤติตามธรรมในธรรมอันพระสุคตเจ้า ตรัสแล้วโดยชอบ
ชนเหล่านั้นข้ามบ่วงมารที่ข้ามได้โดยยากแล้ว จักถึงฝั่ง
บัณฑิตออกจากอาลัยแล้ว อาศัยความไม่มีอาลัย
ละธรรมดำแล้วพึงเจริ_ธรรมขาว
บัณฑิตพึงปรารถนาความยินดียิ่งในวิเวกที่ยินดีได้โดยยาก
ละกามทั้งหลายแล้ว ไม่มีกิเลสเครื่องกังวล
พึงชำระตนให้ผ่องแผ้วจากเครื่องเศร้าหมองจิต
ชนเหล่าใดอบรมจิตด้วยดีโดยชอบ ในองค์แห่งธรรมสามัคคี เป็นเครื่องตรัสรู้
ชนเหล่าใดไม่ถือมั่น ยินดีแล้วในการสละคืนความถือมั่น
ชนเหล่านั้นมีอาสวะสิ้นแล้ว มีความรุ่งเรืองปรินิพพานแล้วในโลก ฯ
จบปัณฑิตวรรคที่ ๖

จาก http://www.tipitaka.com/bundit.htm

 

2) คาถาธรรมบท อัปปมาทวรรคที่ ๒
เล่มที่ ๒๕ ข้อ ๑๒
ความไม่ประมาทเป็นทางเครื่องถึงอมตนิพพาน
ความประมาทเป็นทางแห่งความตาย
ชนผู้ไม่ประมาทย่อมไม่ตาย
ชนเหล่าใดประมาทแล้วย่อมเป็นเหมือนคนตายแล้ว
บัณฑิตทั้งหลายตั้งอยู่ในความไม่ประมาท
ทราบเหตุนั่นโดยความแปลกกันแล้ว ย่อมบันเทิงในความไม่ประมาท
ยินดีแล้วในธรรมอันเป็นโคจรของพระอริยเจ้าทั้งหลาย
ท่านเหล่านั้นเป็นนักปราช_์ เพ่งพินิจ มีความเพียรเป็นไปติดต่อ
มีความบากบั่นมั่นเป็นนิตย์ ย่อมถูกต้องนิพพานอันเกษมจากโยคะ
หาธรรมอื่นยิ่งกว่ามิได้ ยศย่อมเจริ_แก่บุคคลผู้มีความหมั่น มีสติ
มีการงานอันสะอาด ผู้ใคร่ครว_แล้วจึงทำ ผู้สำรวมระวัง
ผู้เป็นอยู่โดยธรรม และผู้ไม่ประมาท ผู้มีปั__าพึงทำที่พึงที่ห้วงน้ำท่วมทับไม่ได้
ด้วยความหมั่น ความไม่ประมาท ความสำรวมระวัง และความฝึกตน
ชนทั้งหลายผู้เป็นพาลมีปั__าทราม ย่อมประกอบตามความประมาท
ส่วนนักปราช_์ย่อมรักษาความไม่ประมาท เหมือนทรัพย์อันประเสริฐสุด
ท่านทั้งหลายอย่าประกอบตามความประมาท
อย่าประกอบการชมเชยด้วยสามารถความยินดีในกาม
เพราะว่าคนผู้ไม่ประมาทแล้ว เพ่งอยู่ ย่อมถึงสุขอันไพบูลย์
เมื่อใดบัณฑิตย่อมบรรเทาความประมาทด้วยความไม่ประมาท
เมื่อนั้นบัณฑิตผู้มีความประมาทอันบรรเทาแล้วนั้น
ขึ้นสู่ปั__าดุจปราสาท ไม่มีความโศก
ย่อมพิจารณาเห็นหมู่สัตว์ผู้มีความโศก
นักปราช_์ย่อมพิจารณาเห็นคนพาล
เหมือนบุคคลอยู่บนภูเขามองเห็นคนผู้อยู่ที่ภาคพื้น
ฉะนั้น ผู้มีปั__าดี เมื่อสัตว์ทั้งหลายประมาทแล้ว ย่อมไม่ประมาท
เมื่อสัตว์ทั้งหลายหลับ ย่อมตื่นอยู่โดยมาก ย่อมละบุคคลเห็นปานนั้นไป
ประดุจม้ามีกำลังเร็วละม้าไม่มีกำลังไป ฉะนั้น
ท้าวมัฆวาฬถึงความเป็นผู้ประเสริฐที่สุดกว่าเทวดาทั้งหลายด้วยความไม่ประมาท
บัณฑิตทั้งหลายย่อมสรรเสริ_ความไม่ประมาท
ความประมาทบัณฑิตติเตียนทุกเมื่อ
ภิกษุยินดีแล้วในความไม่ประมาท หรือเห็นภัยในความประมาท
เผาสังโยชน์น้อยให_่ไป ดังไฟไหม้เชื้อน้อยให_่ไป ฉะนั้น
ภิกษุผู้ยินดีแล้วในความไม่ประมาทหรือเห็นภัยในความประมาท
เป็นผู้ไม่ควรเพื่อจะเสื่อมรอบ ย่อมมีในที่ใกล้นิพพานทีเดียว ฯ
จบอัปปมาทวรรคที่ ๒

จาก http://www.tipitaka.com/bundit.htm

 

3) เล่มที่ ๗ ข้อ ๓๘๘
ความดี คนดีทำง่าย
ความดี คนชั่วทำยาก
ความชั่ว คนชั่วทำง่าย
แต่อารยชนทำความชั่วได้ยาก ฯ

จาก http://www.tipitaka.com/bundit.htm

 

คบคนพาล พาลพาไปหาผิด
คบบัณฑิต บัณฑิตพาไปหาผล

 

อืมมมม
บัณฑิตย่อมฝึกตน คำขวั_ประจำมหาลัยเราเลยนะเนี่ย