รู้ไหมว่าระหว่างสวดมนต์กับนั่งสมาธิ ได้ผลดีต่างกันอย่างไร

*ผลการวิจัยออกมาแล้วโดย K. Kijsarun Chanpo

ได้ทำการทดลองกับนิสิตจุฬา ฯ จำนวน 60 คนโดยให้สวดมนต์ 30 คน และทำสมาธิ 30 คน ชาย-หญิงอย่างละ 15 คน และทำการวัดคลื่นสมองทีละคนในขณะสวดมนต์ 30 นาที และผู้ทำสมาธิ 30 นาที

บันทึกการทำงานของสมองตลอดระยะเวลา 30 นาที ผลปรากฎ ว่าทั้ง 30 คนในการสวดมนต์ทีละคน ได้ผลเหมือนกัน คือนาทีที่ 0-5 นาทีแรกจิตยังซัดส่าย พอนาทีที่ 5-10,10-15,15-20,20-25,25-30 คลื่นสมองจะบอกถึงการดิ่งของจิตที่สงบจนจบต่อเนื่องถึงหลังการทดลองอีกระยะหนึ่ง. สุดยอดไหม


ส่วนการทำสมาธิจะได้ผลดีที่สุดอยู่ที่ นาทีที่ 0-5 พอเข้านาทีที่ 5-10,10-15,15-20... จบจนการทดลองจิตจะซัดส่าย คลื่นสมองจะไม่นิ่ง อันเนื่องจากมีนิวรณ์ 5 เข้ามาเป็นเครื่องกั้นการทำงานของจิตต่อการทำสมาธิ ดังนั้นจิตที่ยังมีนิวรณ์ 5 อยู่เช่นนี้ย่อมจะไม่สามารถเป็นสมาธิได้ ต้องฝึกเป็นประจำอย่างสม่ำเสมอจะสามารถกำจัดนิวรณ์ได้.


ซึ่งการทดลองนี้สอดคล้องกับมาตรฐานสัญญาณคลื่นสมองอัลฟ่าผ่อนคลายเมื่อหลับตาลงซึ่ง เป็นช่วงที่ดีที่สุดในระยะแรก


ฉะนั้นทำให้เรารู้ว่าการสวดมนต์ก่อนทำสมาธิจำเป็นอย่างยิ่ง เพราะจิตเราจะจดจ่อกับ บทสวดมนต์อยู่ตลอดเวลา ทำให้เกิดการ เปลี่ยนแปลงของคลื่นสมองอัลฟ่าเกิดขึ้นและคงอยู่ได้อย่างต่อเนื่องจนหลังการ ทดลองอีก 5 นาที. ซึ่งจะเป็นช่วงที่เข้าสู่ การทำสมาธิ ได้อย่างต่อเนื่อง เมื่อฝึกบ่อย ๆ นิวรณ์5 ก็จะหมดไป*

ร่วมกันอนุโมทนาบุญกับผลงานวิจัยครั้งนี้ ซึ่งสามารถแนะนำคนที่ยังไม่เคยทำ ได้ทดลองปฏิบัติดู ขออนุโมทนา ครับ
.....เครดิตจากใครสักคนที่ส่งมาทางไลน์.....

 

สิ่งที่จะกำจัดนิวรณ์ 5 ให้หมดไปคือการวิปัสสนา ไม่ใช่สมาธิ สมาธินั้นเป็นเหมือนแค่องค์ประกอบหรือสิ่งที่จะเกิดขึ้นมาเองโดยที่เราไม่ต้องบีบบังคับให้มันเกิด(ดูตัวอย่างจากกระทู้ก็ได้ที่บอกว่าสวดมนต์ไปเรื่อยๆแล้วจิตนิ่งเอง เราไม่ต้องไปบังคับสมาธิให้มันเกิด เพราะมันจะเกิดขึ้นเองถ้าเราอยู่ในกระแสธรรม) ถ้าจะพูดให้เข้าใจง่ายๆสมาธิก็เป็นเหมือนพลังงานในการขับเคลื่อนสิ่งต่างๆให้ดำเนินไปสำเร็จตามเป้าหมาย เช่น เวลาที่เราวิ่งแข่งหรือเล่นกีฬาต่างๆ เราต้องใช้พลังงานเป็นจำนวนมากในการทำกิจกรรมเหล่านี้ , ภัยธรรมชาติต่างๆก็ล้วนต้องอาศัยพลังงานในการขับเคลื่อนสร้างการทำลายล้าง ฯลฯ

สมาธิก็เป็นเหมือนเชื้อเพลิงหรือพลังงาน อยู่ที่ว่าเราจะเอาพลังงานนั้นไปใช้ทำอะไร เพราะพลังงานจะไม่เกิดศักยภาพใดๆขึ้นมาสักเท่าไหร่ หากเราไม่นำมันออกไปใช้ เช่นเดียวกันกับที่เราเข้าใจว่าสมาธิจะทำให้นิวรณ์ 5 หายไปได้ แต่มันจะหายไปได้ก็ต่อเมื่อต้องมีการวิปัสสนาโดยใช้สมาธิเป็นพลังงานในการขับเคลื่อน

คนที่เคยนั่งสมาธิเป็นเวลานานๆ แล้วพิจารณาธรรมตามไปด้วยพอออกจากการวิปัสสนาแล้วจะรู้สึกว่าอ่อนเพลีย นั่นก็เพราะคุณได้นำสมาธิซึ่งเป็นพลังงานภายในออกมาใช้ ถ้านั่งนานวิปัสสนานานก็ใช้พลังงานมาก ก็จะยิ่งเพลียมาก แต่ถ้าฝึกไปบ่อยๆ ก็จะเกิดความแข็งแกร่ง ทนทานได้ดีขึ้น พลังสมาธิมีมากขึ้น

 

ก็อย่าพึ่งปักใจเชื่อว่าการสวดมนตร์เฉยๆมันจะเป็นผลดีกว่าการฝึกสมาธิ
จนกว่าเราจะรู้แน่ชัดว่า วิธีฝึกสมาธิที่เขาใช้ให้นักศึกษานั่งในการทดสอบวิจัยนั้น
คือสมาธิแบบไหน ได้ปฏิบัติถูกต้องตามวิธีในการฝึกสมาธินั้นๆหรือไม่
หรือแค่นั่งหลับตา นับลมหายใจเข้าออก หรือพุทโธเฉยๆ
เพราะว่าการฝึกสมาธินี้มีหลากหลายวิธี
อันที่จริงแล้ว การสวดมนตร์ ก็เป็นการฝึกสมาธิรูปแบบหนึ่ง
ช่วยให้จิตสงบได้พอสมควร แต่ยังไม่ใช่สมาธิที่สงบที่สุด
และบางที แม้จะสวดมนตร์ ก็ใช่ว่าจิตต้องสงบเป็นสมาธิเสมอไป
สมาธิที่เกิดจากการเปล่งเสียงสวดมนตร์ จะได้แค่ ขณิกสมาธิ และอุปจารสมาธิเท่านั้น
ส่วนการทำสมาธิที่อ้างว่า ช่วยให้ใจสงบได้เพียงระยะแรก ๐-๕ นาทีเท่านั้น
เข้าใจว่า การฝึกผิดวิธี และเป็นแค่ขณิกสมาธิเท่านั้น
ดังนั้น ผู้ฝึกจึงมีสมาธิจดจ่ออยู่เฉพาะภายใน ๕ นาทีแรก
แต่พอเวลาผ่านไป ก็ปล่อยให้ใจลอยคิดไปในเรื่องอื่นๆ จนจิตใจฟุ้งซ่าน

สำหรับผู้สวดมนตร์นั้น ถ้าเป็นการสวดโดยเปิดหนังสืออ่าน
มีทางเป็นไปได้ว่า จิตใจจะจดจ่ออยู่กับหนังสือ ตลอดการทดสอบ
แต่ถ้าเป็นรายที่ท่องจำบทสวดจนคล่องแล้ว มีทางเป็นไปได้ว่า
ถ้าไปเรื่อยๆ ก็มีสิทธิ์ที่จะใจลอยเผลอสติ หรือคิดฟุ้งซ่าน ได้เช่นเดียวกับคนที่นั่งสมาธิหลับตาเหมือนกัน

 

ทั้งสวดมนต์... ทั้ง ยืน เดิน นั่ง... = ฝึกจิตให้เกิดสมาธิ หมายความว่า เราใช้การกระทำนั้นๆ อิริยาบถนั่นๆ เป็นเสมือนอุปกรณ์สำหรับฝึกจิตให้เป็นสมาธิ

 

...โพสต์แรก น่าเชื่อถือ

....โพสต์สองบอกว่า "สิ่งที่จะกำจัดนิวรณ์ 5 ให้หมดไปคือการวิปัสสนา ไม่ใช่สมาธิ.." ไม่ถูก นิวรณ์ 5 หมดไปเมื่อ จิตเป็นสมาธิ แล้วเข้าสู่ประฐมฌาน

....วิปัสสนา เกียวกับการเกิดญาณ

.....การฝึกสมาธิ ต้องควบคู่กับการฝึกให้เกิดญาณ

.....มีสติอย่างเดียวไม่มี สัมปชัญญะ ก็มีแต่พลังจิต ไม่มีพลังให้เกิดญาณต้องมีทั้ง สติและสัมปชัญญะ มีการเจริญ อนิจสัญญา มีการเจริญ อนัตสัญญา ควบคู่กันไปครับ

 

เคยได้ยิน ประโยคที่ว่า "สวดมนต์เป็นยาทา ภาวนาเป็นยากิน" เพราะฉนั้นควรทั้งกิน ทั้งทา ส่วนใครจะชอบแบบใด ก็ไม่ผิด ถ้าจิตเป็นสมาธิได้ ก็ถือว่าดี

 

ต้องเข้าไปศึกษาจากตัวงานวิจัย บางทีการนำเสนอดูจะเป็นผลดี แต่การนำไปใช้ก็ไม่ได้มีอะไรเปลี่ยนแปลง


กิจจ์ศรัณย์ จันทร์โป๊ : ผลของการสวดมนต์ตามแนวพุทธศาสนา และการทำสมาธิแบบอานาปานสติที่มีต่อความเครียดของ นิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
(EFFECTS OF BUDDHISM PRAY AND ANAPANASATI MEDITATION ON STRESS IN CHULALONGKORN UNIVERSITY STUDENTS)
อ.ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก: รศ.ดร.ถนอมวงศ์ กฤษณ์เพ็ชร์, 97 หน้า.



วัตถุประสงค์ การวิจัยครั้งนี้เพื่อศึกษาผลของการสวดมนต์ตามแนวพุทธศาสนาและการทำสมาธิแบบอานาปานสติที่มีต่อความเครียดของนิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

วิธีดำเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่างคือนิสิตระดับปริญญาตรีของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยทั้งเพศชายและหญิงที่มีอายุระหว่าง 18-21 ปี ทั้งหมดจำนวน 60 คนทำแบบวัดความเครียดสวนปรุงเพื่อคัดเลือกนิสิตที่มีคะแนนระดับความเครียดตั้งแต่ 24 ถึง 61 คะแนน ซึ่งมีความเครียดในระดับปานกลางถึงเครียดสูง เข้าร่วมการวิจัยในครั้งนี้ และทำการคัดเลือกแบบจับคู่ (Matched group) ในการจัดเข้ากลุ่มสวดมนต์และกลุ่มทำสมาธิแบบอานาปานสติ กลุ่มละ 30 คน ทำการวัดคลื่นสมองด้วยเครื่อง NeXus-10 โดยจะทำการวัดเป็นรายบุคคล ก่อนทำการสวดมนต์ และทำสมาธิแบบอานาปานสติ ให้ผู้ทำการทดลองนั่งพัก 5 นาทีแล้ววัดคลื่นสมองขณะพัก จากนั้นเริ่มทำการสวดมนต์ในกลุ่มสวดมนต์ และทำสมาธิในกลุ่มทำสมาธิแบบอานาปานสติ วัดคลื่นสมองทุก 5 นาทีเป็นเวลา 30 นาที จากนั้นทำการทดสอบความเครียดหลังการทดลอง นำผลที่ได้มาวิเคราะห์หาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เปรียบเทียบความแตกต่างภายในกลุ่ม ด้วยค่าทีรายคู่(Paired t-test) และ การทดสอบแปรปรวนทางเดียวชนิดวัดซ้ำ เมื่อพบความแตกต่างนำมาเปรียบเทียบเป็นรายคู่โดยวิธีของแอลเอสดี

ผลการวิจัยพบว่า

1. หลังการทดลองของกลุ่มสวดมนต์ และกลุ่มทำสมาธิแบบอานาปานสติ มีค่าเฉลี่ยคะแนนความเครียด ก่อนการทดลองและหลังการทดลองแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

2. ค่าเฉลี่ยของคลื่นสมองอัลฟ่า และเบต้า ภายในทั้งสองกลุ่มก่อนการทดลอง ระหว่างการทดลองในนาทีที่ 5, 10, 15, 20, 25, 30 และหลังการทดลอง แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 โดยคลื่นสมองอัลฟ่าในกลุ่มสวดมนต์เริ่มแตกต่างสูงขึ้นในนาทีที่ 5-10 เป็นต้นไป และคลื่นอัลฟ่าในกลุ่มทำสมาธิเริ่มแตกต่างสูงขึ้นในนาทีที่ 0-5 เป็นต้นไป

สรุปผลการวิจัย จากผลการวิจัยสรุปได้ว่าการสวดมนต์ และการทำสมาธิแบบอานาปานสติมีผลทำให้ลดระดับความเครียดลงได้ โดยการสวดมนต์สามารถผ่อนคลายความเครียด(คลื่นอัลฟ่า)ได้ตั้งแต่นาทีที่ 5 เป็นต้นไป ส่วนการทำสมาธิแบบอานาปานสติสามารถผ่อนคลายความเครียด(คลื่นอัลฟ่า)ได้ตั้งแต่นาทีแรกจนถึงนาทีที่ 5

คำสำคัญ : การสวดมนต์ตามแนวพุทธศาสนา/การทำสมาธิแบบอานาปานสติ/ความเครียด

และ
ซึ่งต้องเข้าไปแปรผลจากงานวิจัยฉบับเต็มว่า study design เป็นอย่างไร?

คงแปรตามบทคัดย่อได้เพียง
๑. ทั้งการสวดมนต์...(ไม่ทราบว่าสวดบทอะไร) และ สมาธิโดยอานาปานสติ ลดความเครียดระดับกลางและเครียดระดับสูงได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติหลังปฏิบัติ 30นาที โดยใช้แบบทดสอบวัดความเครียดสวนปรุง ในกลุ่มนักศึกษาชาย-หญิง

๒. ระหว่างสวดมนต์ และ ทำสมาธิโดยอานาปานสติ ทำให้คลื่นสมองอัลฟ่า เบต้า ลดลง(ซึ่งเป็นคลื่นสมองปกติในเวลาทำงาน ไม่ใช่คลื่นสมองเครียด และถ้าทำสมาธิดีคลื่นสมองจะเป็นคลื่นคอสมิคคล้ายคลื่นเดลต้า) เพียงการทำสมาธิทำให้คลื่นสมองราบเรียบได้เร็วกว่าการสวดมนต์

ดังนั้นจากงานวิจัยนี้ ถ้านำมาใช้ประยุกต์ จะกลายเป็นว่าควรทำสมาธิแบบอานาปานสติ ควบคู่กับการสวดมนต์เพราะคลื่นสมองปรับได้เร็วใน 5นาทีแรกโดยสมาธิแล้วคงตัวจากการสวดมนต์ ไม่ใช่ไปแปรผลว่าการสวดมนต์ก่อนนั่งสมาธิจำเป็นอย่างยิ่ง และการไปวิจารณ์ว่าจิตซัดส่ายจากนิวรณ์ไม่ควรนำมาอธิบายในการศึกษานี้ เว้นแต่ผู้วิจัยได้ทบทวนวรรณกรรมจากงานวิจัยอื่นมาอ้างอิงจึงจะนำมาอธิบายได้

ถ้าจะทำ น่าจะ design วิจัยเป็น Cross over ใช้ประชากรเดียวกัน ไม่ต้องไปทำ Pair t-test ทำแบบสวดมนต์ก่อนทำสมาธิ กับทำสมาธิก่อนสวดมนต์ หรือ ทำควบคู่กันไปอะไรจะให้ผลดี ไม่ก็ศึกษาช่วงเช้ามืด กับ ก่อนนอน

โดยรวมของงานวิจัยใช้ได้ สำหรับเรียนปริญญาโท ในการอธิบายผลจากการสวดมนต์กับสมาธิอานาปานสติ แต่การประยุกต์ใช้ไม่มีเพราะอยู่ในวงแคบ คือ กลุ่มนักศึกษาวัยเรียน ระยะการศึกษาสั้น วิธีการเฉพาะอานาปานสติ จะไปเหมารวมสมถกรรมฐานวิธีอื่นไม่ได้

โดย คุณ WISH ตามลิงค์ข้างล่างครับ

รู้ไหมว่าระหว่างสวดมนต์ กับนั่งสมาธิได้ผลดีต่างกันอย่างไร - วิทยาศาสตร์ทางใจ - ธรรมะสร้า <----- กดที่สีน้ำเงินครับ

ปล.ฝากให้ดู Acknowledge social self ,Adopt Perspective,
Study design,Collect data ,Analysis data ,Interpret data
และ ก็ Inform others.(Neuman,W.R.,2006)
นี่คือ ขั้นตอนการวิจัย ถ้าแปรไม่ออกก็
ให้ดู ขอบเขตวัตถุประสงค์ วิธีการทดลอง การเลือกกลุ่มตัวอย่าง
กระบวณการแปรผล การสรุปผลของนักวิจัย

หรืออ่านบทความที่เขียนโดย คุ​ณ WISH 26/3/2014
ตัวสีน้ำเงิน เชิญสมาธิ
ทุกท่านพิจารณาเองได้ครับ ส่วนตัวยังไม่มีความเห็นใดๆ
หวังว่าสมาชิกเมื่อได้อ่านแล้วจะเข้าใจอะไรได้มากขึ้นนะครับ (^_^)