"ระดับของปัญญา" (หลวงปู่ดูลย์ อตุโล)

.
"ระดับของปัญญา"

คำถาม : ศีล สมาธิ ปัญญา ในระดับต่าง ๆ กันนั้น เหมือนกันหรือแตก
ต่างกันอย่างไร

ขณะที่มีผู้ถามมนั้น ตอนนั้นหลวงปู่ดูลย์กำลังปะชุนเย็บจีวรอยู่ เมื่อท่านฟังคำถามนั้นจบลง ท่านก็ยกเข็มให้ดูแล้วกล่าวว่า ..

"คุณลองดูว่าเข็มนี้แหลมไหม"
ผู้ถามก็ตอบว่า "แหลมขอรับหลวงปู่"

หลวงปู่อธิบายว่า : "ความแหลมคมของสติปัญญาในระดับเด็ก ระดับผู้ใหญ่ ก็มีความแหลมคมไปคนละอย่าง แต่ในระดับความแหลมคมของสติ ปัญญาพระอรหันต์นั้น อยู่เหนือความแหลมคมทั้งหลายทั้งปวง

ความแหลมคมของเข็มนั้นเกิดจากคนเราทำขึ้น "แต่สติปัญญาที่เกิดจากพระพุทธเจ้า และพระอรหันต์ทั้งหลายนั้น เป็นศีล สมาธิ ปัญญา ระดับโลกุตรธรรม" ที่ไม่มีสิ่งใดเสมอเหมือน มีความมั่นคงไม่แปรเปลี่ยนอีกแล้ว

สำหรับสติปัญญา ระดับปุถุชนก็เป็นศีล สมาธิ ปัญญา เช่นกัน "แต่เป็นศีล สมาธิ ปัญญาที่จะต้องระมัดระวัง เพราะยังอยู่ในขั้นโลกียธรรม" ยังคงมีความเปลี่ยนแปลงผันแปรได้เสมอ"

คำตอบของหลวงปู่ดุลย์ดังกล่าวนั้น "ชี้ให้เป็นถึงไหวพริบและปฏิภาณในการอธิบายข้อธรรมที่ลุ่มลึกได้อย่างฉับไว" โดยสามารถยกสิ่งเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เราคิดไม่ถึงมาเป็นตัวอย่างประกอบชี้ให้เห็นปัญญาที่ไต่ถามได้อย่างแจ่มแจ้ง ซึ่งนับว่าเป็นการอธิบายข้อธรรมที่น่าอัศจรรย์ยิ่ง .. "

พระราชวุฒจารย์
(หลวงปู่ดูลย์ อตุโล)