มหาสติปัฏฐาน ๔ ในหลวงรัชกาลที่ ๙

"มหาสติปัฏฐาน ๔ ในหลวงรัชกาลที่ ๙"

โดย ศิลปินแห่งชาติ ถวัลย์ ดัชนี


ผมเคยนั่งอยู่หลังในหลวงมาเป็นเวลา ๕ ปี ในหลวงเนี่ยมาพระราชทานปริญญา ในหลวงเนี่ยมาแจกรางวัลศิลปกรรมแห่งชาติ ผมเคยเฝ้าแหนอย่างใกล้ชิดตลอดเวลา
ผมเห็นว่าพระองค์เป็นคนเดียวเท่านั้นที่นั่งนิ่งอยู่ ๓ ชั่วโมง ไม่เคยกระดิกกระเดี้ยวเนื้อตัวเลย เหมือนสุวรรณปฏิมาตั้งอยู่บนเรือทอง นิ่งสง่างาม ท่านจะไม่หลุกหลิก จะไม่ก้มลงไปกินน้ำ คุยกับพระราชบริพาร ท่านจะนั่งนิ่งสง่างามอยู่อย่างนั้น ๓ ชั่วโมงถึงจะลุกไป
อันนั้นทำให้ผมเรียนรู้ว่า ขันติ คืออะไร
ขันติ คือความอดทน
ขณะเดียวกันผมรู้ว่า เสงี่ยมงาม หรือ "โสรัจจะ" นั้นคืออะไร ไม่ใช่ขันติ นั่งหน้าบึ้ง แต่ขันติ นั่งอดทน เสงี่ยมงาม คือมีทั้งขันติ และมีทั้งโสรัจจะ มีทั้งหิริ มีทั้งโอตัปปะ คือมองเห็นความสง่างามในองค์มหาราช ซึ่งไม่ไหวหวั่น รู้ว่านั่ง นอน ยืน เดิน หายใจเข้าหายใจออก
นั่นคือเริ่มต้นของสิ่งที่เราเรียกว่า กายานุปสสนาสติปฏฐาน
เมื่อรู้กายานุปสสนาสติปฏฐาน รู้ว่านั่ง นอน ยืนเดิน หายใจ เมื่อนั้นจึงรู้ว่า เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐานนั้นเป็นอย่างไร และจากเวทนาจะขึ้นสู่จิตตานุปัสนาสติปัฏฐาน แล้วจึงขึ้นไปสู่ธรรมานุปัสนาสติปัฏฐาน เรียกว่า "มหาสติปัฏฐาน ๔"
ซึ่งองค์มหาราชท่านมีมหาสติปัฏฐาน ๔ ครบถ้วนบริบูรณ์

----------------------