มงคลชีวิต ๓๘ ประการ ประกอบภาพจิตรกรรมไทย

มงคลที่ ๒๐
ความสำรวมจากการดื่มน้ำเมา​

โทษของการดื่มน้ำเมามี ๖ ประการ
๑. ทำให้เสื่อมทรัพย์
๒. ทำให้เกิดความทะเลาะวิวาท ทุบตี ฆ่าฟันกันตาย
๓. กินสุราทำให้เกิดโรคต่างๆ ตับแข็ง เป็นต้น
๔. ไม่รู้จักอาย นอนไหนก็นอนได้ดังเดรัจฉาน
๕. มีผู้ติเตียนนินทาด้วยกิริยาอันหยาบ
๖. เป็นคนโง่เขลาไม่มีปัญญา ขาดสติ

เมื่อบุคคลผู้หวังความเจริญแก่ตนเอง พิจารณาเห็นโทษภัยของน้ำเมาดังกล่าวแล้ว ควรจักสำรวมระวัง อย่าปล่อยให้น้ำเมาและสิ่งเสพติดทั้งปวง เข้ามาบั่นทอนชีวิต จิตวิญญาณและความเจริญในตน

นั่งกินเหล้า





ขาดความละอาย





ทะเลาะวิวาท





งานการไม่เสร็จ​

 

มงคลที่ ๒๑
ความไม่ประมาทในธรรมทั้งหลาย​

วัตถุเครื่องยังให้ไม่ประมาท ได้แก่
๑. สติ ความระลึกได้ มีสติควบคุมเหตุการณ์ต่างๆ ได้เสมอ ไม่ประมาท ไม่พลั้งเผลอในทุกขณะ ไม่ลืมเรื่องที่ทำ คำที่พูดและสูตรที่คิด

๒. สัมปชัญญะ ความรู้ตัวที่เกิดขึ้นเฉพาะหน้า รู้ถึงสิ่งที่เป็นประโยชน์ และไม่เป็นประโยชน์ สติกับสัมปชัญญะเป็นของคู่กัน คือเมื่อระลึกได้ (มีสติ) ในสิ่งที่ทำย่อมมีความรู้ตัว (สัมปชัญญะ) ในสิ่งที่กำลังทำอยู่ จึงเป็นของคู่กันอย่างนี้

บุคคลเมื่อใฝ่ใจต่อการศึกษา สดับตรับฟัง และเพียรพยายามภาวนา ทำให้มั่นในธรรมนั้นๆ จนเกิดความชำนาญ เชี่ยวชาญ ช่ำชอง แจ้งชัดต่อธรรมนั้นๆ เช่นนี้จึงเชื่อว่า ไม่ประมาทในธรรมทั้งปวง

ประมาทในโรค



ระลึกถึงคุณของพระพุทธเจ้า



หมั่นไปวัดเพื่อศึกษาธรรม



ประมาทในวัย​

 

มงคลที่ ๒๒
ความเคารพกราบไหว้​

ลักษณะของการเคารพมีอยู่ ๗ ประการ
๑. พุทธคารวตา ให้เคารพในพุทธเจ้าผู้ประเสริฐ
๒. ธัมมคารวตา ให้เคารพในพระธรรมอันประเสริฐ
๓. สังฆคารวตา ให้เคารพในพระสงฆ์อันประเสริฐ
๔. สิกขาคารวตา ให้เคารพในสิกขาบทถือศีล
๕. สมาธิคารวตา ให้เคารพในสมาธิภาวนา
๖. อัปปมาทคารวตา ให้เคารพในความไม่ประมาท
๗. ปฏิสัณฐารคารวตา ให้เคารพในปฏิสันถารการต้อนรับ และเคารพในบิดามารดา อุปัชฌาย์อาจารย์ และปู่ย่าตายาย พี่หญิงพี่ชาย ลุงป้าน้าอา ผู้แก่เฒ่าที่มีอายุ เคารพในท่านเหล่านี้ก็จัดว่าเป็น ความเคารพกราบไหว้บูชา ด้วยกาย วาจา และใจ เป็นการแสดงความอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่ ผู้มีคุณธรรม ความอ่อนน้อม จักเป็นเครื่องทำลายความหยิ่งผยองยโส อวดดี มานะถือตัวถือตน และความมีตนอันเสมอท่านสรุปว่า บุคคลผู้ใด เป็นผู้มีจิตใจ กาย วาจา ที่อ่อนน้อมย่อมเป็นที่รักแก่ผู้อื่น

แสดงความเคารพพระบรมสารีริกธาตุ​

 

มงคลที่ ๒๓
ความเจียมตัว ไม่จองหอง​

ลักษณะของคนจองหอง ไม่เจียมตัวมี ๙ อย่างคือ
๑. สักกายทิฏฐิ ความเห็นเป็นเหตุให้ถือตัวถือตนฯ
๒. สีสัพพัตตปรามาส ความเชื่อถือศักดิ์สิทธิ์ ด้วยเข้าใจว่ามีได้ด้วยศีลหรือพรต
๓. รูปราคะ ความติดใจในรูปธรรม เช่น ชอบใจในบุคคลบางคน
๔. อรูปราคะ ความติดใจในอรูปธรรม เช่น พอใจในสุขเวทนาฯ
๕. ความประมาท
๖. มานะ ความสำคัญตัวว่า เป็นนั่นเป็นนี่ฯ
๗. ความมี อคติ๔ คือ
ลำเอียงเพราะรัก
ลำเอียงเพราะเขลา
ลำเอียงเพราะโกรธ
ลำเอียงเพราะกลัว
๘. ความไม่รู้จักประมาณในตน
๙. อวิชชา ความหลงอันเป็นเหตุไม่รู้จริงฯ

ใช้อำนาจข่มเหงรังแกผู้ที่ขวางทางเดิน​

 

มงคลที่ ๒๔
ความยินดีด้วยของอันมีอยู่



มีของกินมากมายแต่จะหากินอีก



ทำนา



ประกอบอาชีพกสิกรรม พออยู่พอกิน
​

บุคคลมายินดีในสิ่งที่มีและตนทำได้ โดยมิใช่ปล่อยอะไรให้เลื่อนลอยไปตามยถากรรม เกียจคร้านหลังยาว ขาดความเพียร เช่นนี้ไม่ถือว่ายินดีในสิ่งที่ตนมีอยู่ ตัวอย่างเช่น มักจักมีผู้เข้าใจผิดแล้วอ้างว่าความยินดีในสิ่งที่ตนมีตนได้คือ มีมาอย่างไร ก็พอใจยินดีแค่นั้น รู้แค่ไหน ก็รู้แค่นั้น เคยเป็นอยู่อย่างไร ก็จักเป็นอยู่อย่างนั้น เข้าใจอย่างนี้ก็มิได้ถูกทั้งหมด ถ้าผู้มีปัญญาเขาแย้งขึ้นมาว่า ตอนท่านออกมาจากท้องแม่ แก้ผ้ามาแล้วทำไมทุกวันนี้ ไม่แก้ผ้าเดินตามถนน แก้ผ้าเข้าสังคมเล่า เพราะฉะนั้นบางอย่างมองอะไรไปในทางไม่เจริญย่ำอยู่กับที่ไม่ก้าวหน้า ความหมายของความยินดีด้วยของอันมีอยู่ ชื่อมันก็บอกอยู่แล้วว่าด้วยของ แล้วของนั้นจะมาจากไหน ถ้าท่านไม่แสวงหามา หรือใครจัดหาให้ท่านมา โดยเนื้อแท้แล้ว ท่านหมายถึงว่า ให้ทุกคนลงไม้ลงมือกระทำให้เต็มความรู้ ความสามารถของตนเสียก่อน เมื่อทำจนเต็มที่อย่างสุดความรู้ความสามารถแล้ว มันได้มาเท่าไร ค่อยยินดีพอใจในสิ่งนั้น เพราะถ้าขืนไม่พอใจยินดีแค่นี้ ตนก็จะเป็นทุกข์ เราจะเห็นว่าของทุกอย่างที่ได้มาก ไม่ว่าจะเป็นการศึกษาเล่าเรียน ความรู้ ความสามารถ เครื่องนุ่งห่ม ทรัพย์สมบัติ ที่อยู่อาศัย หรือแม้แต่ยารักษาโรค เราได้มาด้วยความเพียรพยายาม ทำได้มาทั้งนั้น ท่านสอนให้เรามีความเพียรใช้ศักยภาพและใจนี้ให้ได้ประโยชน์สูงสุดและประหยัดสุด โดยมิให้ทะเยอทะยานอยากจนเกินเหตุ

 

มงคลที่ ๒๕
ความเป็นผู้รู้อุปการะอันท่านทำแล้ว



อวยพรให้ลูกยามทำนา



ทำนาให้เจริญรุ่งเรืองเป็นการตอบแทน​

บุคคลมาระลึกรู้ถึงบุญคุณผู้อื่นที่มีให้แก่ตน เช่นนี้เรียกว่ากตัญญู แล้วทำการตอบแทน เรียกว่า กตเวที

ลักษณะในการตอบแทนคุณ ผู้มีอุปการะเรา ต้องทำดังนี้คือ
- ท่านเลี้ยงเรามา เราเลี้ยงท่านตอบ และดูแลรักษาเมื่อยามท่านเจ็บป่วย
- ให้การเคารพยอมรับ เชื่อฟังท่าน
- ช่วยท่านเผยแพร่เกียรติคุณ โดยการทำตัวดีต่อตน และต่อสังคม ตามคำสั่งสอนของท่าน
- ยกย่องเชิดชู ความรู้ความสามารถและคุณธรรมของท่าน ในทุกถิ่นทุกที่ที่เราไป
- สละแบ่งปันทรัพย์สิน สิ่งของที่มีอยู่ให้แก่ท่านเมื่อถึงความอันควร

 

มงคลที่ ๒๖
ความฟังธรรมตามกาล



คนนั่งฟังธรรม​

แม้ว่าชีวิตประจำวัน จะสับสนว้าวุ่นเพียงใด แต่เมื่อถึงกาลสมัยที่ฟังธรรมก็ต้องให้เวลากับกาลนั้นด้วย อย่างน้อยธรรมนั้นก็อาจจะช่วยชำระล้างมลทินภายในใจ และช่วยผ่อนความตึงเครียด สับสนของชีวิตให้ลดลง ทั้งนี้ท่านต้องฟังด้วยความตั้งใจ จดจ่อใคร่ครวญพิจารณาในธรรมที่ฟังนั้นๆ ท่านก็จะได้ประโยชน์บ้างไม่มากก็น้อย เพราะธรรมแปลว่า ธรรมชาติเครื่องฟอกจิต ชำระจิต ถ้าท่านคิดว่าอาหารและน้ำ จำเป็นต่อร่างกายฉันใด ธรรมะก็จำเป็นต่อจิตใจฉันนั้น ร่างกายที่ขาดน้ำและอาหารเป็นร่างกายที่อยู่ไม่ได้ฉันใด ใจนี้ขาดธรรมก็อยู่ดีไม่ได้ฉันนั้น สำหรับประโยชน์ของการฟังธรรมนั้นมีมากมาย ตัวอย่างเช่น

๑. ธรรมอันใดที่ตนยังไม่เคยฟังก็จะได้ฟัง
๒. ธรรมที่ตนได้เคยฟังแล้ว มาได้ฟังเข้าอีกก็มีปัญญารู้แจ้ง รู้ชัดในธรรมนั้นมากขึ้น
๓. มีความสงสัยครั้งมาฟังธรรมก็สิ้นความสงสัยเสียได้
๔. จะทำความเห็นให้ตรงถูกต้องต่อพระศาสนา
๕. จิตของผู้ฟังย่อมผ่องใส เบิกบาน

ยังอานิสงส์ในการฟังธรรมมีอีก ๕ ประการคือ
๑. ยังพระพุทธศาสนาให้รุ่งเรืองเจริญไปภายหน้า
๒. ตายแล้วจะไปสู่สุคติคือมนุษย์และสวรรค์
๓. จะได้ตรัสรู้ซึ่งมรรคและผล
๔. จะทำให้เกิดเป็นนิสัยแก่ผู้ฟังทั้งมนุษย์และเทวดาและสัตว์เดรัจฉาน
๕. ฟังแล้วทำให้เกิดปัญญา รู้ตื่นและเบิกบาน

 

มงคลที่ ๒๗
ความอดทน



อดทนต่อการทำมาหากิน​

พระพุทธเจ้าทั้งหลาย ทรงสรรเสริญคุณแห่งความอดทนว่า ความอดทนอดใจ เป็นความเพียรยังกิเลสให้เร่าร้อน ความอดทนให้ถึงซึ่งพระนิพพานดับเพลิงกิเลสเพลิงทุกข์ให้สิ้น

ความอดทนมี ๓ ประเภทคือ
๑. ทนกรากกรำ ความอดทนทำการงาน ไม่หวั่นแม้ความหนาว ร้อน ลม แดด
๒. ทนลำบาก ความอดทนต่อทุกขเวทนาอันเกิดเพราะความเจ็บไข้ มีประการต่างๆ แม้อย่างแรงกล้าก็ไม่แสดงอาการกระสับกระส่าย
๓. ทนเจ็บใจ ความอดทนต่อความหมิ่นประมาทที่ผู้อื่นกระทำ มีกล่าวคำเสียดสีเป็นความอดทนอย่างยิ่งเป็นขันติโดยแท้ เรียกว่า อธิวาสนขันติ

ความอดทนยังเป็นเครื่องบ่งบอกถึง คุณภาพของความเป็นมนุษย์ที่เลิศอีกด้วย

เกี่ยงกันซ่อมเรือไม่อดทนต่อความยากลำบาก​

 

มงคลที่ ๒๘
ความเป็นผู้ว่าง่าย​

บุคคลผู้ว่าง่าย คงจักเปรียบได้กับดิน ที่ช่างปั้นจัดสรรคัดเลือกมาอย่างดี แค่นี้คงยังไม่พอ ช่างปั้นต้องนำดินนั้นมาทุบให้ละเอียด แล้วจึงใส่ตะแกรงกรองเอาเมล็ดกรวด เมล็ดทรายออกจากดินนั้นให้เหลือแต่เนื้อดินร่วนๆ เมื่อนำดินนั้นมาผสมน้ำนวดจะได้นิ่มมือ ไม่บาดระคายมือ เมื่อนวดดินนั้นจนเหนียวได้ที่แล้ว จึงนำมาปั้นเป็นแจกัน เป็นหม้อเป็นภาชนะที่ต้องการเนื้อดินที่ละเอียดอ่อนเหนียว ยิ่งทำดินละเอียดเหนียวมากเท่าไรก็ ยิ่งทำให้ภาชนะที่ช่างผู้มีฝีมือปั้นขึ้นนั้น ยิ่งคงทน ปราณีต สวยงามมากเท่านั้น บุคคลผู้ว่าง่ายเมื่อได้ผ่านการชี้แนะ ดัดกาย วาจาใจ จากครูผู้รู้ใจอารีมีปัญญา แล้วถ่ายทอดธรรมวิทยาทั้งปวงให้บุคคลผู้นั้น ย่อมจักสามารถซึมซับรับรู้ สรรพวิทยานั้นๆ ได้อย่างละเอียดหมดจด จนเป็นผู้เจริญในที่สุด

ยอมไปโรงเรียนโดยดี​

ซึ่งต่างจากคนผู้ว่ายากสอนยาก เปรียบเหมือนหินกรวดทราย ต่อให้พบช่างปั้นผู้วิเศษเขาก็ต้องคัดดิน กรวด ทราย นั้นทิ้งในที่สุด คนดื้อว่ายากสอนยาก ดูช่างเป็นคนโง่ที่น่าสงสารเสียจริงๆ เพราะเขาจักไม่มีค่าในสายตาของคนรอบข้างเลย เมื่อไปเรียนรู้กับครูวิเศษท่านใด ไม่ว่าครูผู้ใจอารีนั้นจักเพียรพยายามอบรมสั่งสอนต่อเขาสักปานใด เขาก็จักไม่รับอะไรนอกจากความเห็นของตนเอง แถมยังเสียเวลาเปล่าอีก บุคคลประเภทนี้มักจักเป็นผู้สร้างภาระและปัญหาให้แก่สังคม เหตุเพราะตัวเขาเองเป็นปัญหาแก่ตัวเองแล้วแก้ไขไม่ได้ สุดท้ายก็จักมีชีวิตอยู่อย่างโดดเดี่ยว เพราะโดนทอดทิ้งจากสังคมรอบข้าง

หนีโรงเรียน มั่วสุม เกเร​

 

มงคลที่ ๒๙
ความได้เห็นสมณะ



การได้พบสมณะ​

เมื่อครั้งพระศาสดาได้ปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ เป็นพระสาวก แล้วส่งไปประกาศพระศาสนานั้น พระอัสสชิก็เป็นพระอรหันต์สาวกรูปหนึ่ง ได้จาริกไปตามคามนิคมชนบท แล้วออกบิณฑบาตโปรดสัตว์อยู่นั้น พระสารีบุตรซึ่งยังครองเพศเป็นพราหมณ์อยู่ ได้เห็นกิริยาอันละเมียดละไม สง่างามดังกวางทองเยื้องย่างปานนั้น ก็ทำให้เกิดศรัทธา เข้าไปน้อมกราบแล้วถามขึ้นว่า ท่านเป็นสาวกของใคร ใครเป็นศาสดาของท่าน แล้วศาสดาของท่านสอนว่าอย่างไร

ท่านจะเห็นได้ว่า พระสารีบุตรซึ่งยังไม่ได้นับถือศาสนาพุทธเลย แค่เพียงเห็นพระอัสสชิออกเดินบิณฑบาตโปรดสัตว์เท่านั้นเอง ทำให้เกิดความเลื่อมใส ยอมตนก้มลงน้อมกราบแทบเท้าของพระอัสสชิ เพียงเพื่อต้องการรู้ว่าใครเป็นผู้สั่งสอน จึงทำให้พระอัสสชิช่างมีกิริยาอาการละเมียดละไม สง่างาม มั่นคง เสียเหลือเกิน

ประโยชน์ของการได้เห็นสมณะผู้สงบ ทำให้จิตของผู้พบเห็นมีจิตสงบ
- เกิดศรัทธาที่บริสุทธิ์
- กิเลสไม่กำเริบ
- เกิดวิชาความรู้

 

มงคลที่ ๓๐
ความเจรจาธรรมตามกาล​

การพูดถึงธรรม ดูน่าจะดีทุกกาล ในข้อนี้ท่านหมายถึงผู้พูดและผู้ฟัง จะต้องมีใจเห็นพ้องกันว่าควรจะพูดและควรจะฟังในเวลานี้ แต่ถ้าพูดถึงเรื่องธรรมในเวลาที่ผัวเมียกำลังเสพกาม เสพเครื่องดองของเมา หรือบริโภคอาหาร เช่นนี้ผู้พูดและผู้ฟังอาจจะต้องเกิดทะเลาะกันก็ได้ เพราะพูดไม่ถูกกาลเทศะ

บริษัททั้ง ๔ คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ทั้ง ๔ นี้มีความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา ได้เล่าเรียนศึกษาพระธรรมและพระวินัยที่พระศาสดาทรงบัญญัติไว้ เมื่อเล่าเรียนศึกษาได้แล้ว มีข้อข้องใจสงสัย ก็จำข้อสงสัยนั้นมานั่งสนทนากัน สอบถามกันในเวลาประชุมหรือในเวลาพบปะท่านผู้รู้ เพื่อช่วยแก่ข้อสงสัยนั้นให้กระจ่าง ในส่วนที่รู้แล้วก็จะยิ่งทำให้รู้ชัดไม่หลงลืม เรียกว่าทำให้มั่นยิ่งขึ้น สำหรับผู้ที่ไม่รู้เลย เมื่อได้มาร่วมรับฟังการเจรจาธรรมนั้น ผู้ที่ไม่รู้นั้นก็จะได้รู้ตาม ถือได้ว่าเป็นการเผยแผ่ธรรม กระจายธรรมไปในตัวด้วย

หมั่นศึกษาธรรมะ พบปะสนทนาธรรม



สนทนาธรรมผิดกาล​

 

มงคลที่ ๓๐
ความเจรจาธรรมตามกาล​

การพูดถึงธรรม ดูน่าจะดีทุกกาล ในข้อนี้ท่านหมายถึงผู้พูดและผู้ฟัง จะต้องมีใจเห็นพ้องกันว่าควรจะพูดและควรจะฟังในเวลานี้ แต่ถ้าพูดถึงเรื่องธรรมในเวลาที่ผัวเมียกำลังเสพกาม เสพเครื่องดองของเมา หรือบริโภคอาหาร เช่นนี้ผู้พูดและผู้ฟังอาจจะต้องเกิดทะเลาะกันก็ได้ เพราะพูดไม่ถูกกาลเทศะ

บริษัททั้ง ๔ คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ทั้ง ๔ นี้มีความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา ได้เล่าเรียนศึกษาพระธรรมและพระวินัยที่พระศาสดาทรงบัญญัติไว้ เมื่อเล่าเรียนศึกษาได้แล้ว มีข้อข้องใจสงสัย ก็จำข้อสงสัยนั้นมานั่งสนทนากัน สอบถามกันในเวลาประชุมหรือในเวลาพบปะท่านผู้รู้ เพื่อช่วยแก่ข้อสงสัยนั้นให้กระจ่าง ในส่วนที่รู้แล้วก็จะยิ่งทำให้รู้ชัดไม่หลงลืม เรียกว่าทำให้มั่นยิ่งขึ้น สำหรับผู้ที่ไม่รู้เลย เมื่อได้มาร่วมรับฟังการเจรจาธรรมนั้น ผู้ที่ไม่รู้นั้นก็จะได้รู้ตาม ถือได้ว่าเป็นการเผยแผ่ธรรม กระจายธรรมไปในตัวด้วย

หมั่นศึกษาธรรมะ พบปะสนทนาธรรม



สนทนาธรรมผิดกาล​

http://www.thummada.com/cgi-bin/iB3/...;f=4;t=4;st=30

 

มงคลที่ ๓๑
ความเพียรเผากิเลส​

บุคคลใดมีความเพียรสำรวมระวังรักษาซึ่งอินทรีย์เป็นต้น กำจัดเสียซึ่งอกุศล คือ ราคะ โทสะ โมหะ อวิชชา ตัณหา มานะ ทิฏฐิ อุปาทาน ให้หมดน้อยถอยจากสันดานจัดเป็นมงคลอันประเสริฐ

ความเพียรที่จะละกิเลสดังต่อไปนี้
๑. สำรวมรักษาอินทรีย์ทั้ง ๖ ให้บริบูรณ์
๒. การรักษาศีล ๕ ไม่โหดร้าย ไม่มือไว ไม่ใจเร็ว ไม่พูดปด ไม่หมดสติ
๓. การรักษาศีลในวันโกน วันพระ
๔. ขันติความอดใจที่จะไม่โกรธไม่พยาบาทอาฆาตจองเวรแก่สัตว์ ยังกิเลสให้เร่าร้อน
๕. ปาติโมกข์สังวร สำรวมระวังในพระปาติโมกข์
๖. ความเห็นซึ่งมรรคด้วยอำนาจแห่งปัญญา ความรู้อริยสัจ ๔
๗. มีความยินดีรักษาซึ่งธุดงควัตร เป็นข้อปฏิบัติของบรรพชิต
๘. มีความยินดีเจริญพระกัมมัฏฐานสมถภาวนาและวิปัสสนาภาวนา
๙. ความทำนิพพานให้แจ้ง

พระภิกษุไม่เกิดกิเลสตามผู้มาหลอกล่อ




ฆราวาสฝึกบำเพ็ญความอดทน​

 

มงคลที่ ๓๒
ความประพฤติอย่างพรหม



ประพฤติอย่างพรหม​

คุณสมบัติของพรหม มี ๔ อย่างคือ
๑. เมตตา ความรักใคร่ ปรารถนาจะให้เขาเป็นสุข
๒. กรุณา ความสงสารคิดช่วยให้พ้นทุกข์
๓. มุทิตา ความพลอยยินดีเมื่อผู้อื่นได้ดี
๔. อุเบกขา ความวางเฉย ไม่ดีใจ ไม่เสียใจ เมื่อผู้อื่นถึงความวิบัติ

บุคคลใดมีคุณธรรมเหล่านี้ ถือว่าบุคคลเหล่านั้น เป็นผู้ใหญ่ เป็นพรหมโดยสมมติ การที่บุคคลมีคุณธรรม ๔ อย่างดังกล่าวมาแล้วนี้ เรียกว่า เป็นผู้มีพรหมวิหาร ๔ ถือได้ว่าเป็นคุณสมบัติของผู้ใหญ่ ยังเป็นผู้ที่ยังให้เกิดความศรัทธา รักใคร่ เลื่อมใสต่อผู้อยู่ร่วม เช่นนี้จึงถือว่าเป็นผู้ดีมีมงคลในชีวิต

ผู้ไม่ประพฤติอย่างพรหม​

 

มงคลที่ ๓๓
ความเห็นอริยสัจทั้งหลาย​

ท่านให้เห็นอริยสัจ มิใช่ให้เป็นโดยการท่องจำ แต่ให้เห็นโดยปัญญารู้แจ้งตามสภาพความเป็นจริง ในสภาพแวดล้อมในปัจจุบันว่า ทุกชีวิตของสรรพสัตว์ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เกิดขึ้น ตั้งอยู่และแตกสลายไป หรือจะมีปัญญาแยบคายมาก สามารถเห็นตามหลักอริยสัจ ๔ ก็ได้ เช่นเห็นว่า ชีวิตนี้เป็นทุกข์ อันมีมาแต่เหตุ ถ้าจะดับทุกข์ก็ต้องดับที่เหตุ โดยมีข้อปฏิบัติให้ทุกข์นั้นดับ มีอยู่คือ มรรค ๘ ประการ เช่นนี้เรียกว่าเห็นอริยสัจ ๔

คนเกิด



คนแก่ คนเจ็บ



คนทุกข์ทรมาน



คนตาย



คนยืนมองภาพที่เกิดขึ้น​

 

มงคลที่ ๓๔
ความทำพระนิพพานให้แจ้ง​

บุคคลมาเจริญวิถีแห่งนิพพาน ได้แก่ มีความเพียร เจริญสติ เป็นสมาธิ เกิดปัญญา พิจารณาสภาวะธรรม ทั้งนอกกาย ในกาย ให้รู้เห็นตามความเป็นจริง จนเกิดความเบื่อหน่าย คลายความยึดถือทั้งนอกกายในกายละเสียได้ซึ่ง โทสะ โมหะ ความยินดียินร้าย มีจิตอันไม่เศร้าหมองแล้ว บุคคลนั้นย่อมลุถึงความดับและเย็นแห่งชาติภพเสียได้ เช่นนี้จึงกล่าวได้ว่าเป็นผู้ทำนิพพานให้แจ้ง

พระอริยบุคคล​

 

มงคลที่ ๓๕
จิตของผู้ใด อันโลกธรรมถูกต้องแล้วไม่หวั่นไหว​

โลกธรรม ๘ ประการ เป็นเครื่องผูกสัตว์ทั้งหลายให้ข้องอยู่ในโลก จนต้องกลับมาเวียนว่ายตายเกิดไม่รู้จักจบ

โลกธรรมทั้ง ๘ คือ
๑. มีลาภ
๒. เสื่อมลาภ
๓. มียศ
๔. เสื่อมยศ
๕. มีสรรเสริญ
๖. มีนินทา
๗. มีความสุข
๘. มีทุกข์

คนต้องการสรรเสริญ



ประจบสอพลอ



คนอยากได้อยากมีทอง มีเสื้อผ้า



คนขออาจารย์ใบ้หวย



ขูดหาเลขที่ต้นไม้



คนร่อนทองในแม่น้ำ​

จิตอันโลกธรรมถูกต้องแล้วไม่หวั่นไหว คือจิตที่ต้องมีความเพียร มีสติ เกิดสมาธิ ปรากฎปัญญา เห็นตามความเป็นจริงว่า ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข มันมีการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วแปรปรวน ดับไปเป็นธรรมดา ไม่มีอะไรคงที่ อยู่ถาวรตลอดกาล เมื่อมีปัญญาพิจารณาเห็นสภาพตามความเป็นจริงอย่างนี้แล้ว ย่อมไม่มัวเมา หลงยึดถือ สลัดหลุดจากเครื่องพันธนาการร้อยรัดทั้งปวง

 

มงคลที่ ๓๖
ความไม่มีโศก



ชายหญิงที่ปราศจากมลทิน​

บุคคลผู้มีปัญญา เห็นไตรลักษณ์ คือความเกิดขึ้นในเบื้องตัน แปรปรวนในท่ามกลาง แตกสลายในที่สุด แล้วมีจิตอันเป็นปกติ มิได้เศร้าโศก เสียใจ ร้องไห้ ไปตามกระบวนการนั้นๆ จิตก็เข้าสู่กระแสแห่งธรรม มีเครื่องขจัดมลทินของจิต เป็นจิตที่มีอุเบกขารมณ์

 

มงคลที่ ๓๗
ปราศจากธุลี​

บุคคลใดถึงพระอรหันต์บุคคลนั้นชื่อว่า ปราศจากธุลี ธุลีมีดังนี้
๑. ราคะความกำหนัดยินดีในกามคุณทั้ง ๕
๒. โทสะความโกรธประทุษร้ายแก่สัตว์และสังขาร
๓. อวิชาความไม่รู้

บุคคลใดไม่มีความเศร้าหมองในสันดาน จัดเป็นมงคลอันประเสริฐกว่ามงคลทั้งปวง มีคุณใหญ่หลวงแก่สรรพสัตว์

ความโศกเศร้า​

 

มงคลที่ ๓๘
จิตเกษม​

บุคคลทั้งหลายใด ทำจิตให้บริสุทธิ์ผ่องใสไกลจาก อวิชา ตัณหา อุปาทาน ชาติภพ จัดเป็นมงคลอันประเสริฐ

คนยืนมองความเป็นไปทั้งหลาย

จบบริบูรณ์

http://www.thummada.com/cgi-bin/iB3/...;f=4;t=4;st=40​