เรื่องเด่น พระพุทธประวัติ จากพระโอษฐ์ ตอน ทรงแสดงธรรมเพื่อปล่อยวางธรรม มิใช่เพื่อยึดถือ

พระพุทธประวัติ จากพระโอษฐ์ ตอน ทรงแสดงธรรมเพื่อปล่อยวางธรรม มิใช่เพื่อยึดถือ

ภิกษุ ท. ! เปรียบเหมือนบุรุษเดินทางไกล ไปพบแม่น้ำใหญ่ : ก็เต็มไปด้วยอันตราย น่ารังเกียจน่ากลัว ฝั่งข้างโน้นปลอดภัย. แต่เรือหรือสะพานสำหรับข้าม ไม่มีเพื่อจะข้ามไป. เขาใคร่ครวญเห็นเหตุนี้แล้ว คิดสืบไปว่า “กระนั้นเราพึงรวบรวมหญ้าแห้ง ไม้แห้ง กิ่งไม้ และใบไม้ มาผูกเป็นแพ แล้วพยายามเอาด้วยมือและเท้า ก็จะพึงข้ามไปโดยสวัสดี”. บุรุษนั้นครั้นทำดังนั้นและข้ามไปโดยสวัสดีแล้ว ลังเลว่า “แพนี้ มีอุปการะแก่เราเป็นอันมาก ถ้าไฉนเราจักทูนไปด้วยศีรษะ หรือแบกไปด้วยบ่า พาไปด้วยกัน” ดังนี้. ภิกษุ ท. ! พวกเธอจะสำคัญข้อนี้ว่าอย่างไร : บุรุษนั้น จักเป็นผู้มีกิจเกี่ยวข้องกับแพถึงอย่าง นั้นเทียวหรือ ? (“ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ! ข้อนั้นหามิได้ พระเจ้าข้า !”) ภิกษุ ท. ! เขา จะพึงทำอย่างไร : ถ้าไฉนเขาจะพึงคร่ามันขึ้นบก หรือปล่อยให้ลอยอยู่ในน้ำส่วนเขาเองก็หลีกไปตามปรารถนา เท่านั้นเอง, ฉันใด; ธรรมที่เราแสดงแล้วก็เพื่อรื้อถอนตนออกจากทุกข์ ไม่ใช่เพื่อให้ถือเอาไว้ เปรียบได้กับพ่วงแพ ก็ฉันนั้นเหมือนกัน. ภิกษุ ท. ! เธอ ท. ผู้รู้ทั่วถึงธรรมอันเราแสดงแล้ว เปรียบด้วยพ่วงแพ ควรละแม้ธรรม ท. เสีย จะป่วยกล่าวไปไยถึงสิ่งไม่ใช่ธรรม.

________________________________
ที่มา. บาลี มู.ม. ๑๒/๒๗๐/๒๘๐. ตรัสแก่ภิกษุ ท. ที่เชตวัน.