พุทธศาสนากับเศรษฐกิจพอเพียง

บทความเรื่อง พุทธศาสนากับเศรษฐกิจพอเพียง ที่เขียนตอนเรียนวิชาพุทธศาสนาเถรวาทค่ะ เลยเอามาแชร์เผื่อจะได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันนะคะ

คำว่า “เศรษฐกิจ” มาจากคำสองคำรวมกันคือคำว่า เศรษฐ แปลว่า ดีเลิศ และว่า กิจ แปลว่า การประกอบการ เมื่อนำคำสองคำมารวมกันจึงได้ความว่า การประกอบกิจการงานเกี่ยวกับการผลิต การจำหน่าย จ่าย แจก การบริโภค และการใช้สอยสิ่งต่าง ๆ ให้ได้ผลดีเลิศ ส่วนคำว่าพอเพียงหมายถึง ความเหมาะสม หรือ ความพอดี เน้นการผลิตและการบริโภคแบบพออยู่พอกินเป็นหลัก ซึ่งไม่ได้เน้นกำไรสุทธิ หรือความร่ำรวยเป็นเป้าหมายสูงสุด และเมื่อรวมกันจึงได้ความว่า การผลิตจำหน่าย และบริโภคอย่างพอเหมาะพอดี นั่นเอง ระบบเศรษฐกิจพอเพียงเป็นระบบเศรษฐกิจที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบันของเราทรงดำริ ขึ้นมา เพื่อแสวงหาทางออกจากวิกฤตเศรษฐกิจให้กับสังคมไทย ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ก็คือ “การที่พึ่งตนเองได้”

วัตถุประสงค์หรือเป้าหมายหลักของเศรษฐกิจพอเพียงก็ คือ ความสงบสุขของผู้คนในสังคม ประชาชนมีกินมีใช้อย่างเพียงพอแก่ความต้องการ ที่สำคัญต้องไม่ทำตนและผู้อื่นเดือนร้อน เน้นให้คนในชุมชนพัฒนาขีดความสามารถในการผลิตและบริโภคอย่างพอเพียง ไปจนถึงขั้นการแปรรูปอุตสาหกรรมครัวเรือน สร้างอาชีพและเสริมทักษะทางวิชาการที่หลากหลาย ใช้ชุมชนดำรงอยู่ได้ด้วยการยึดหลักแห่งความถูกต้องดีงาม มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ และช่วยเหลือซึ่งกันและกัน เป็นต้น

 

แนวทางการปฏิบัติตามระบบเศรษฐกิจแบบพอเพียง

แนวคิดหลักของเศรษฐกิจพอเพียง คือ การนำคำสอนทางพระพุทธศาสนามาเป็นแนวทางในการประสานกลมกลืนกับวิธีชีวิตของ ชาวบ้านที่เป็นเกษตรกรอย่างชาญฉลาด และเป็นรูปธรรม หลักจริยธรรมดังกล่าวคือ หลักการเดินสายกลาง หรือ มัชฌิมาปฏิปทา ในระดับโลกิยธรรม การเดินทางสายกลาง คือธรรมที่เหมาะแก่ชาวบ้านทั่วไปได้แก่ ความเป็นรู้จักพอในการบริโภคใช้สอยทรัพยากรธรรมชาติ และการใช้ชีวิตแบบไม่ฟุ่มเฟือย ฟุ้งเฟ้อ ซึ่งมีลักษณะเป็นการเน้นการลด ละ เลิก อบายมุข ด้วยการประพฤติตามหลักเบญจศีล และ เบญจธรรม ซึ่งถือเป็นหัวใจสำคัญของการเป็นวิถีพุทธ

แนวทางการปฏิบัติตนตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง ตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมีดังนี้

ในหลวงกับเศรษฐกิจพอเพียง๑. ประหยัด ลดละความฟุ่มเฟือย ตัดทอนค่าใช้จ่ายในทุกด้านที่ไม่จำเป็น ดังพระราชดำรัสว่า “…ความเป็นอยู่ที่ต้องไม่ฟุ่มเฟือย ต้องประหยัดไปในทางที่ถูกต้อง…”

๒. ประกอบอาชีพด้วยความสุจริต ดังพระราชดำรัสที่ว่า “…ความเจริญของคนทั้งหลายย่อมเกิดมาจากการประพฤติชอบและการหาเลี้ยงชีพชอบเป็นสำคัญ…”

๓. ละเลิกการแก่งแย่งผลประโยชน์และแข่งขันกันในทางการค้าขายกันอย่างรุนแรงดังอดีต ดังพระราชดำรัสว่า “…ความสุขความเจริญอันแท้จริงนั้น หมายถึงความสุขความเจริญที่บุคคลแสวงหามาได้ด้วยความเป็นธรรม ทั้งในเจตนาและการกระทำที่ไม่ใช่ได้มาด้วยความบังเอิญ หรือด้วยการแก่งแย่งเบียดบังมาจากผู้อื่น…”

๔. ไม่หยุดนิ่งที่จะหาทางให้ชีวิตหลุดพ้นจากความทุกข์ยาก ขวนขวายใฝ่หาความรู้ให้เกิดมีรายได้จนถึงขั้นพอเพียง ดังพระราชดำริว่า “…การที่ต้องการให้ทุกคนพยายามที่จะหาความรู้และสร้างตนเองให้มั่นคงนี้เพื่อตนเอง เพื่อที่จะให้ตัวเองมีความเป็นอยู่ที่ก้าวหน้า ที่มีความสุข พอมีพอกิน เป็นขั้นหนึ่งและขั้นต่อไป ก็คือ ให้เกียรติว่ายืนได้ด้วยตนเอง…”

๕. ลดละสิ่งชั่วให้หมดสิ้นไป ดังที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระบรมราโชวาทว่า “…พยายามไม่ก่อความชั่วให้เป็นเครื่องทำลายตัวทำลายผู้อื่น พยายามลด พยายามละความชั่วที่ตนเองมีอยู่ พยายามก่อความดีให้แก่ตัวอยู่เสมอ พยายามรักษาและเพิ่มพูนความดีที่มีอยู่นั้นให้งอกงามสมบูรณ์ยิ่งขึ้น…”

 

หลักธรรมในเศรษฐกิจพอเพียง

ระบบเศรษฐกิจแบบพอเพียงที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชดำริและพระราชทานไว้ให้เป็นแนวทางในการพัฒนาประเทศแก่คนไทยนั้น วัตถุประสงค์หรือเป้าหมายหลักของเศรษฐกิจพอเพียงก็คือ ความสงบสุขของผู้คนในสังคม ประชาชนมีกินมีใช้อย่างเพียงพอแก่ความต้องการ ที่สำคัญต้องไม่ทำตนและผู้อื่นเดือนร้อน หากวิเคราะห์โดยละเอียดก็จะพบว่า ทรงประยุกต์มาจากหลักธรรมในพระพุทธศาสนานั่นเอง จาก พระราชดำรัสอธิบายขยายความหมายของระบบเศรษฐกิจแบบพอเพียงที่กล่าวมาข้างต้น นั้นทำให้เราพบว่ามีหลักธรรมต่อไปนี้ปรากฏเป็นรากฐานอยู่ในระบบเศรษฐกิจแบบพอเพียง
หลักมัชฌิมาปฏิปทา (การปฏิบัติตนในทางสายกลาง)

มัชฌิมาปฏิปทาในทางพุทธศาสนาหมายถึงทางสายกลาง คือ การไม่ยึดถือสุดทางทั้ง ๒ ได้แก่ อัตตกิลมถานุโยค คือ การประกอบตนเองให้ลำบากเกินไป และ กามสุขัลลิกานุโยค คือ การพัวพันในกามในความสบาย เป็นหลักคำสอนที่ปรากฏในพระธรรมเทศนากัณฑ์แรกของพระพุทธเจ้าที่ทรงแสดงแก่ปัญจวัคคีย์ คือ ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร

นอกจากคุณค่าขั้นสูงสุดของหลักมัชฌิมาปฏิปทาที่เป็นไปเพื่อการพ้นทุกข์แล้ว คุณค่าในเบื้องต้น ยังเป็นไปเพื่อการรู้จักการดำเนินชีวิตให้เกิดความพอดี เป็นแนวทางของการแก้ทุกข์ที่เรียกว่า “อริยมรรคมีองค์ ๘” โดยมุ่งเน้นให้มีความสุขกายและสุขใจไปด้วย ดังนี้

๑. สัมมาทิฏฐิ คือ ปัญญาเห็นชอบ หมายถึง การปฏิบัติอย่างเหมาะสมตามความเป็นจริงด้วยปัญญามัชฌิมาปฏิปทา

๒. สัมมาสังกัปปะ คือ ดำริชอบ หมายถึง การใช้สมองความคิดพิจารณาแต่ในทางกุศลหรือความดีงาม

๓. สัมมาวาจา คือ เจรจาชอบ หมายถึง การพูดต้องสุภาพ แต่ในสิ่งที่สร้างสรรค์ดีงาม

๔. สัมมากัมมันตะ คือ การประพฤติดีงาม ทางกายหรือกิจกรรมทางกายทั้งปวง

๕. สัมมาอาชีวะ คือ การทำมาหากินอย่างสุจริตชน ไม่คดโกง เอาเปรียบคนอื่น ๆ มากเกินไป

๖. สัมมาวายามะ คือ ความอุตสาหะพยายาม ประกอบความเพียรในการกุศลกรรม

๗. สัมมาสติ คือ การไม่ปล่อยให้เกิดความพลั้งเผลอ จิตเลื่อนลอย ดำรงอยู่ด้วยความรู้ตัวอยู่เป็นปกติ

๘. สัมมาสมาธิ คือ การฝึกจิตให้ตั้งมั่น สงบ สงัด จากกิเลส นิวรณ์อยู่เป็นปกติ
อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ (ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน)

หลักอตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ เป็นคำสอนให้บุคคลพึ่งตนเอง ซึ่งแนวทางของระบบเศรษฐกิจพอเพียงก็ได้มุ่งเน้นให้พึ่งตนเองในการทำมาหาเลี้ยงชีพ ในการสร้างฐานะ และการเก็บรักษาทรัพย์ที่หามาได้เพื่อจับจ่ายใช้สอยในยามจำเป็น นอกจากเป็นที่พึ่งแห่งตนแล้วจะต้องเป็นที่พึ่งของบุคคลอื่นด้วย นอกจากในระดับบุคคลแล้ว ยังมุ่งเน้นให้การพัฒนาประเทศชาติให้พึ่งตนเองในลักษณะ “เศรษฐกิจพอเพียง” นั่นคือการพัฒนาที่ไม่อิงเศรษฐกิจโลกจนเกินไป

 

หลักสันโดษ

หลักสันโดษหลักสันโดษนี้มุ่งให้บุคคลพึงพอใจในสิ่งของหรือทรัพย์สินที่ตนเองได้มาและใช้ จ่ายในสิ่งที่ก่อให้เกิดประโยชน์ ให้บุคคลรู้จักประมาณ ได้แก่ การประหยัดและรู้จักออม ไม่ฟุ่มเฟือยฟุ้งเฟ้อมีความเป็นอยู่อย่างสงบเรียบง่าย และโปร่งใส ไม่ทะเยอทะยานต่อสู้และเบียดเบียนบุคคลอื่น ไม่เอารัดเอาเปรียบกัน อยู่ร่วมกันได้อย่างสันติสุข

ในคัมภีร์ มังคลทีปนี ได้ให้ความหมายของคำว่า สันโดษ ไว้ ๓ นัยคือ ยินดีสิ่งที่เป็นของตน, ยินดีในสิ่งที่มีอยู่ และ ยินดีด้วยใจที่เสมอ (ด้วยใจที่มั่นคง)
หลักสัปปุริสธรรม ๗

หลักสัปปุริสธรรม ๗ คือ ธรรมของสัตบุรุษ ธรรมที่ทำให้เป็นสัตบุรุษ หรือคุณสมบัติของคนดี นั่นเอง ประกอบด้วย

๑. ธัมมัญญุตา – ความรู้จักเหตุ คือรู้หลักความจริง รู้หลักการ รู้หลักเกณฑ์ รู้กฎแห่งธรรมดา รู้กฎเกณฑ์แห่งเหตุผล และรู้หลักการที่จะทำให้เกิดผล

๒. อัตถัญญุตา – ความรู้จักอรรถ รู้ความมุ่งหมาย หรือ รู้จักผล คือ รู้ความหมาย รู้ความมุ่งหมาย รู้ประโยชน์ที่ประสงค์

๓. อัตตัญญุตา – ความรู้จักตน คือ รู้ว่า เรานั้น ว่าโดยฐานะ ภาวะ เพศ กำลัง ความรู้ ความสามารถ ความถนัด และคุณธรรม เป็นต้น บัดนี้ เท่าไร อย่างไร แล้วประพฤติให้เหมาะสมและรู้ที่จะแก้ไขปรับปรุงต่อไป

๔. มัตตัญญุตา – ความรู้จักประมาณ คือ ความพอดี เช่น ภิกษุรู้จักประมาณในการรับและบริโภคปัจจัยสี่ คฤหัสถ์รู้จักประมาณในการใช้จ่ายโภคทรัพย์ เป็นต้น

๕. กาลัญญุตา – ความรู้จักกาล คือรู้กาลเวลาอันเหมาะสม และระยะเวลาที่ควรหรือจะต้องใช้ในการประกอบกิจ ทำหน้าที่การงาน เช่น ให้ตรงเวลา ให้เป็นเวลา ให้ทันเวลา ให้พอเวลา เป็นต้น

๖. ปริสัญญุตา – ความรู้จักบริษัท คือรู้จักชุมชน และรู้จักที่ประชุม รู้กริยาที่จะประพฤติต่อชุมชนนั้นๆ ว่า ชุมชนนี้เมื่อเข้าไปหา จะต้องทำกริยาอย่างนี้ จะต้องพูดอย่างนี้ ชุมชนนี้ควรสงเคราะห์อย่างนี้ เป็นต้น

๗. ปุคคลัญญุตา หรือ ปุคคลปโรปรัญญุตา – ความรู้จักบุคคล คือ ความแตกต่างแห่งบุคคลว่า โดยอัธยาศัย ความสามารถ และคุณธรรม เป็นต้น ใครๆ ยิ่งหรือหย่อนอย่างไร และรู้ที่จะปฏิบัติต่อบุคคลนั้น ๆ ด้วยดี เป็นต้น
ทิฏฐธัมมิกัตถะ

เป็นข้อปฏิบัติสำคัญที่ทำให้เกิดผล คือ ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ ทำให้มีทรัพย์สินเงินทอง พึ่งตนเองได้ เรียกว่าธรรมที่เป็นไปเพื่อประโยชน์ปัจจุบัน บางทีเรียกว่า “หัวใจเศรษฐี” โดยมีคำย่อคือ “อุ““อา““กะ““สะ“ ดังนี้คือ

๑. อุฏฐานะสัมปทา (อุ) หมายถึง การถึงพร้อมด้วยความขยันหมั่นเพียร รู้จักใช้ปัญญาไตร่ตรองพิจารณาหาวิธีการที่แยบคายในการทำงาน มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ รู้จักคิด รู้จักทำ รู้จักดำเนินการด้านเศรษฐกิจ ทำการงานประกอบอาชีพให้ได้ผลดี

๒. อารักขสัมปทา (อา) หมายถึง การถึงพร้อมด้วยการรักษา สามารถปกป้องคุ้มครองรักษาทรัพย์สินที่หามาได้ ไม่ให้สูญหายพินาศไปด้วยภัยต่างๆ

๓. กัลยาณมิตตตา (กะ) หมายถึง การรู้จักคบคนดีหรือมีกัลยาณมิตร ซึ่งจะเป็นองค์ประกอบสำคัญ ที่ช่วยให้เจริญก้าวหน้าในวงการอาชีพนั้นๆ ทำให้รู้เห็นช่องทางและโอกาสต่างๆ ในการงาน ทันต่อเหตุการณ์ ตลอดจนรู้จักปฏิบัติต่อทรัพย์ของตนอย่างถูกต้อง ไม่ถูกมิตรชั่วชักจูงไปในทางอบายมุข ซึ่งจะทำให้ทรัพย์สินไม่เพิ่มพูนหรือมีแต่จะหดหายไป

๔. สมชีวิตา (สะ) หมายถึง ความเป็นอยู่พอดี หรือความเป็นอยู่สมดุล คือเลี้ยงชีพแต่พอดี ไม่ให้ฟุ่มเฟือย ไม่ให้ฝืดเคือง ให้รายได้เหนือรายจ่าย มีเหลือเก็บไว้ใช้ในคราวจำเป็น
โภคาวิภาค ๔

เป็นวิธีการจัดสรรทรัพย์ในการใช้จ่าย โดยจัดสรรทรัพย์ออกเป็น ๔ ส่วน ดังนี้คือ

๑. แบ่ง ๑ ส่วน เพื่อใช้บริโภคเลี้ยงตนเองให้เป็นสุข เลี้ยงดูครอบครัว และคนที่อยู่ในความรับผิดชอบให้เป็นสุข และใช้ทำความดี บำเพ็ญประโยชน์แต่สาธารณะ เป็นต้น

๒. แบ่ง ๒ ส่วน เพื่อจัดสรรไว้สำหรับลงทุนประกอบกิจการงานต่างๆ

๓. แบ่ง ๑ ส่วน เพื่อเก็บไว้ใช้ในยามจำเป็น เช่น เมื่อเกิดอุบัติเหตุ เมื่อเจ็บไข้ได้ป่วย เป็นต้น
โภคอาทิยะ ๕

คือ เมื่อมีทรัพย์สิน ควรนำมาใช้ประโยชน์ต่อการดำเนินชีวิต ประกอบด้วย

๑. ใช้จ่ายทรัพย์นั้นเลี้ยงตนเอง เลี้ยงดูครอบครัว มารดาบิดา ให้เป็นสุข

๒. ใช้ทรัพย์นั้นบำรุงเลี้ยงมิตรสหาย ผู้ร่วมกิจการงานให้เป็นสุข

๓. ใช้ป้องกันภยันตรายต่าง ๆ

๔. ทำพลี คือ การสละบำรุงสงเคราะห์ ๕ อย่าง ได้แก่ อติถิพลี (ใช้ต้อนรับแขก), ญาติพลี (ใช้สงเคราะห์ญาติ), ราชพลี (ใช้บำรุงราชการด้วยการเสียภาษีอากร), เทวตาพลี (บำรุงเทวดา), ปุพพเปตพลี (ทำบุญอุทิศให้แก่บุพการี)

๕. ใช้เพื่อบำรุงสมณพราหมณ์
กามโภคีสุข ๔ (สุขของคฤหัสถ์ ๔)

คือ คนครองเรือนควรจะมีความสุข ๔ ประการ ซึ่งคนครองเรือนควรจะพยายามให้เข้าถึงให้ได้ คือ

๑. อัตถิสุข - สุขเกิดจากการมีทรัพย์ เป็นหลักประกันของชีวิต โดยเฉพาะความอุ่นใจ ปลาบปลื้มภูมิใจว่าเรามีทรัพย์ที่หามาได้ด้วยกำลังของตนเอง

๒. โภคสุข -สุขเกิดจากการบริโภคทรัพย์ หรือใช้จ่ายทรัพย์ คือ รู้จักใช้จ่ายทรัพย์นั้นให้เกิดประโยชน์แก่ชีวิตของตน เลี้ยงดูบุคคลอื่น และทำประโยชน์สุขต่อผู้อื่นและสังคม เป็นต้น

๓. อนณสุข – สุขเกิดจากความไม่เป็นหนี้ ไม่ต้องทุกข์ใจ เป็นกังวลใจเพราะมีหนี้สินติดค้างใคร

๔. อนวัชชสุข -สุขเกิดจากความประพฤติที่ไม่มีโทษ คือ มีกายกรรม วจีกรรม มโนกรรมที่สุจริต ที่ใครจะว่ากล่าวติเตียนไม่ได้ มีความบริสุทธิ์ และมีความมั่นใจในการดำเนินชีวิตของตน

 

สรุป

พุทธศาสนากับเศรษฐกิจพอเพียงกล่าวโดยสรุปแล้ว เศรษฐกิจพอเพียงเป็นหลักเศรษฐกิจที่สอดคล้องกับหลักธรรมในพระพุทธศาสนา หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ หลักเศรษฐศาสตร์ตามแนวพุทธ ที่มุ่งให้มนุษย์จำกัด หรือความอยาก หรือความต้องการของตนเอง แทนการกระตุ้นตัณหาหรือความอยาก เพื่อให้เกิดการบริโภคมากขึ้น (บริโภคนิยม) เนื่องจากพระพุทธศาสนาเห็นว่าความต้องการของมนุษย์นั้นไม่มีขีดจำกัด แต่ขณะเดียวกันทรัพยากรมีขีดจำกัด หากมีการใช้เกินความจำเป็น ทรัพยากรเหล่านั้นก็จะหมดสิ้นไปในที่สุด การปฏิบัติตนตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงจึงต้องหันมาแก้ไขที่ตนเองก่อน จำกัดความอยาก ความต้องการ ให้รู้จักพอดี ไม่บริโภคเกินความพอดี หรือตกเป็นทาสของวัตถุ

หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็นแนวคิดที่ถูกหล่อหลอม มาจากความเป็นจริงแห่งธรรมชาติ ที่มนุษย์ทุกคนต้องศึกษาให้เข้าใจ และต้องนำไปปฏิบัติในชีวิตประจำวัน เพื่อที่จะได้เข้าใจถึงความเป็นจริงของธรรมชาติ ความเป็นจริงของชีวิต ว่าสิ่งใดควรทำ สิ่งใดไม่ควรทำ สิ่งใดควรยึดถือเป็นที่พึ่ง สิ่งใดไม่ควรยึดถือเป็นที่พึ่ง เมื่อได้ศึกษาจนเข้าใจ และนำไปปฏิบัติจนเกิดผลแล้ว จนพบความเป็นจริงแห่งชีวิตว่าสิ่งที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตคืออะไร เมื่อนั้นก็จะได้เข้าใจในหลักเศรษฐกิจพอเพียงเป็นอย่างดี เพราะหลักเศรษฐกิจพอเพียงเป็นนโยบายที่แสดงให้เห็นถึงความเป็นจริงของชีวิตตามหลักพระพุทธศาสนานั่นเอง
ความสอดคล้องของหลักเศรษฐกิจพอเพียงกับหลักธรรมในพุทธศาสนา

๑. เน้นความเป็นเศรษฐกิจแบบองค์รวม กล่าวคือ เป็นระบบการพัฒนาชีวิตของปัจเจกบุคลควบคู่กันไปกับการพัฒนาสังคม ชุมชน และสิ่งแวดล้อม โดยมีจริยธรรมคือความเมตตา ความเกื้อกูลสงเคราะห์ ความสามัคคี ความไม่เห็นแก่ตัว ดังหลักของระบบเศรษฐกิจพอเพียงที่กล่าวไว้ว่า มนุษย์อยู่ดี ชุมชนอยู่ได้ ธรรมชาติยั่งยืน

๒. เป็นระบบเศรษฐกิจแบบมัชฌิมาที่มีสัมมาอาชีวะเป็นหัวใจสำคัญ ซึ่งสามารถโยงไปสู่การที่พระพุทธศาสนามีท่าทีปฏิเสธความสุดโต่ง ๒ ด้าน คือ การหมกมุ่นในกามสุขอย่างเดียว และ การทรมานตนเองในรูปแบบต่างๆ

๓. เป็นระบบเศรษฐกิจที่มุ่งพัฒนาทั้งคนและทั้งกระบวนการทางเศรษฐกิจ ซึ่งถ้าคนไทยปฏิบัติตามระบบเศรษฐกิจแบบพอเพียงก็จะส่งผลให้เกิดภาวะ “เศรษฐกิจก็งอกงาม ธรรมก็งอกเงย คนก็มีความสุข”

๔. เป็นระบบเศรษฐกิจที่ไม่เบียดเบียนใครให้เดือดร้อน ไม่มุ่งทำลายทรัพยากรธรรมชาติจนกลายเป็นการทำร้ายธรรมชาติ

๕. เป็นระบบเศรษฐกิจที่ฝึกให้มนุษย์ตระหนักรู้ถึงศักยภาพในด้านการสามารถพึ่งตนเองได้ของมนุษย์

 

อ่านบทความอื่นๆเพิ่มเติมได้ที่ www.buddhabucha.net นะคะ

 

ขอบคุณค่าที่นำเรื่องราวดีๆ มาเผยแพร่

 

ขอบคุณครับสำหรับบทความดีดี

 

ขอบคุณมากคะ

 

ทุกๆครั้งที่เราทำสิ่งดีๆ อย่าคิดถึงค่าตอบแทนหรือผลพลอยได้ที่จะตามมา
สนองคืน อย่ายึดติดในคำที่คนเค้าว่า"ทำดีได้ดีมีที่ไหน ทำชั่วได้ดีมีถมไป"
เพราะการที่คนๆหนึ่งทำชั่วแล้วยังได้ดีอยู่นั้น เป็นเพราะผลของกรรมชั่วยังไม่
ส่งผลเท่านั้นเอง ในทางตรงกันข้าม คนที่ทำดีแล้วยังไม่ได้ดี ก็เพราะกรรมดี
นั้นยังไม่ส่งผล เหมือนเราปลูกพืชเพื่อรอผลของมัน ต้องใช้เวลาดูแลให้ดีและ
เอาใจใส่ตลอดเวลา หากดูแลไม่ดี พืชนั้นก็เหี่ยวไปตายไป ความดีก็เช่นกันก็
ต้องการดูแลเอาใจใส่ทำให้เสมอต้นเสมอปลาย หลายๆครั้งที่เราทำดีแต่
ไม่มีคนรู้ แท้จริงแล้วมีสิ่งที่คอยมองการกระทำของเราอยู่ตลอดเวลา

หมั่นทำดีเข้าไว้ให้สม่ำเสมอโดยไม่คาดหวัง
แล้วผลแห่งความดีงามจะตอบแทนเรามากเกินกว่าที่เราจะคาดคิด​

 

โมทนาสาธุ

ชอบมากเลยครับ

 

ดีมากครับทางสายกลาง ความรู้ ต้อง คู่คุณธรรม

(good)ดีมากครับทางสายกลาง ความรู้ ต้อง คู่คุณธรรม
สร้างคามสมดุล พร้อมรับต่อการเปลี่ยนแปลง
ถ้าทำเป็นระบบประเทศจะพัฒนาอย่างยั่งยืนครับ
สังคม เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม
อนุโมทนาสาธุการครับ:z15

 

ความพอเพียง ในการสร้างเสนาสนะ โบสถ์ วิหาร พระพุทธรูป

ศาสนิกไม่ว่าศาสนาใด เมื่อมีศรัทธาในศาสนา ก็จะ น้อมถวายสิ่งประเสริฐให้กับศาสนา หรือครูอาจารย์ มีผลให้เกิดการสร้างโบสถ์ วิหาร เสนาสนะ พระพุทธรูป ใหญ่โต งามด้วยศิลปกรรม ตกทอดเป็นมรดกธรรมให้คนรุ่นหลัง
อย่างไรก็ตาม ก็มีมุมมองอีกทางหนึ่ง ที่วิจารณ์ว่า เกินพอดี เช่น นายนรินทร์(กลึง) เคยทำหนังสือกราบทูลสมเด็จพระสังฆราช ในสมัยก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครอง ว่า พระสงฆ์ มีฐานะ ความเป็นอยู่ หรูหราฟุ่มเฟือย สร้าง เสนาสนะ ใหญ่โต เกินไป เป็นช่องทางให้ กุศลธรรมเสื่อม อกุศลธรรมเจริญ ใช้ศรัทธา ชาวบ้าน แสวงหาความสุขสบาย ผล คือ นายนรินทร์ ติดคุก 3 ปี ข้อหาหมิ่นพระสังฆราช
ครั้นต่อๆมา มีผู้วิจารณ์ทำนองนี้อีกหลายท่าน เช่น จิตร ภูมิศักดิ์ วิจารณ์ว่า เป็นสงฆ์ผีตองเหลือง ไม่มีความสันโดษจริง รายนี้ เลยติดคุก 6 ปี ข้อหา คอมมูนิสต์
แม้แต่ สมเด็จพระสังฆราช วาสนามหาเถระ เคยนิพนธ์ไว้ว่า ไม่สรรเสริญการสร้างโบสถ์ วิหารเพราะ มีมากเกิน สร้างมาตากแดดตากฝน ท่านได้สร้างวาสนเวสน์ สถานพักฟื้นคนชรา
หรือ แม้แต่ สมเด็จพระเทพฯ เคยนิพนธ์ว่า มหาวิทยาลัยเก่าแก่ของโลก เกิดจากการร่วมสร้างของหมู่ศาสนิกชน แต่ ของบ้านเรา มีศรัทธา สร้างวัด และ ถาวรวัตถุทางศาสนาแทน ถ้าหากจะ เปลี่ยนแปลงบ้างเสียได้ก็เป็นการดี
ท่านพุทธทาสท่านเน้น ความพอเพียง ถึงกับรับกฐินปีเดียว แล้วก็ไม่รับกฐินอีกเลย
มาถึงสถานการณ์ปัจจุบัน วัดป่าหลายวัด ก็สร้าง เสนาสนะ งดงาม ใหญ่โตจากสามัคคีธรรมของญาติโยม แต่ก็เกินความจำเป็นใช้
ปัญหาส่วนตัวผม ผมรู้สึกเศร้าหมองเมื่อไปวัดป่า ที่ ไม่เป็นวัดป่า อยาก ขอให้ กัลยาณมิตร ทั้งหลาย สงเคราะห์ เฉลยธรรม ประเด็นนี้ให้ฟังครับ ขอบคุณครับ

 

คนเรา ถ้ารู้จักพอเพียง ก็คือ ไม่โลภ

เมื่อไม่โลภ ก็ไม่ทุกข์เพราะความอยากได้ อยากมี

เบื้องต้น ก็ไม่เบียดเบียนตัวเอง เบื้องหน้า ก็ไม่เบียดเบียนคนอื่น

 

" เดินตามพ่อ " เพลงเทิดพระเกียรติ โดยศิลปินแกรมมี่

[ame=http://www.youtube.com/watch?v=QA9wsWNZIyE]เดินตามพ่อ -เพลงเทิดพระเกียรติ - YouTube[/ame]

แม้น ไม่อาจเทียบหนึ่งในล้าน ลูกขอตั้งปณิธาน สานสิ่ง ที่พ่อสร้างไว้

จะขอ เดินตามรอยเท้าพ่อไป เหนื่อยยากเพียงไหน ไม่ทำให้พ่อผิดหวัง

กี่ล้านหยาดเหงื่อ ที่พ่อหลั่งเพื่อคนไทย กี่แสนนาทีล่วงไป ที่พ่อเหนื่อยยากตากตรำ

ฝ่า ลมฝน พ่อทนสู้ทำ อาบเหงื่อต่างน้ำ นำทางเพื่อลูก เรื่อยมา

พ่อ เป็นมากกว่าพ่อคนไหน พ่อเป็นหนึ่ง ในใจตลอดเวลา

เป็นภาพจำ งดงาม อยู่ในสายตา เป็นแรงศรัทธา แรงกล้าอยู่ในหัวใจ

แม้น ไม่อาจเทียบหนึ่งในล้าน ลูกขอตั้งปณิธาน สานสิ่ง ที่พ่อสร้างไว้

จะขอ เดินตามรอยเท้าพ่อไป เหนื่อยยากเพียงไหน ไม่ทำให้พ่อผิดหวัง

 

ภายใต้ฟ้า ที่กว้างใหญ่ มีขุนเขา ให้คน ปีนป่าย อยากจะไป ให้ไกล ให้สุด ดังใจ ฝัน

พอหวังสูง จนเกินไป กลับเป็นทุกข์ ท้อแท้ในใจ และดวงดาว มิใช่ คำตอบ ที่ต้องการ

กลับมาเอนกาย ซบลง แนบอุ่น ไอดิน

สู่ความเคยชิน ที่เราเคย หลงลืม ไปนาน

กว่าจะรู้ ว่า ผืนดิน ท้องฟ้า หน้าบ้านเรานั้น ที่เป็นของสำคัญ เกินสิ่งใดใด

อยู่อย่าง พอเพียง ใกล้ตัว ความสุข ยังมี อยู่อย่าง พอดี ไม่มีความ ทุกข์ร้อน ในใจ

สุขจริงแท้ ในชีวิตคน จะค้น เจอได้ ไม่ไกล อยู่ในใจ ของคน รู้จัก เพียงพอ

ความมุ่งมั่น ยังมี อยู่ ยังต้องสู้ ต้องทำ ทุกอย่าง อยู่บนทาง ที่แม้ จะเหนื่อย แต่ยังไหว

ยังต้อง คิด ต้องทำ ดี ต้องมานะ พากเพียร เข้าไป และดวงดาว ไม่ใช่ คำตอบ ที่ต้องการ

อยู่อย่างพอเพียง ใกล้ตัว ความสุข ยังมี อยู่อย่าง พอดี ไม่มีความ ทุกข์ร้อน ในใจ

สุขจริงแท้ ในชีวิตคน จะค้น เจอได้ ไม่ไกล อยู่ในใจ ของคน รู้จัก เพียงพอ

อยู่อย่าง พอเพียง ใกล้ตัว ความสุข ยังมี อยู่อย่าง พอดี ไม่มีความ ทุกข์ร้อน ในใจ

สุขจริงแท้ ในชีวิต คน จะค้น เจอได้ ไม่ไกล อยู่ในใจ ของคน รู้จัก เพียงพอ

แค่มีคำ ว่า พอ ก็สุข เกินใคร

[ame="http://www.youtube.com/watch?v=ObdUKIsCd0g"]???? ???????????????? - YouTube[/ame]

 

เพิ่มเติมจากหัวข้อ ความพอเพียงในการสร้างเสนาสนะ ฯ

ท่านอาจารย์ตันม่อเซี้ยง และ อาจารย์เสถียร โพธินันทะ ได้นำคณะธรรมาจารย์ฮ่องกง. ไต้หวันเข้าเฝ้า "สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ วัดบวรฯ ท่านตรัสว่า ชาวบ้านเอาใจพระมากเกินไป จึงทำให้พระเสียนิสัย ฯ "
พระยาโกษากรณ์วิจารณ์ ซึ่งเป็นนักปราชญ์แห่งยุค ได้ยินเข้าแล้วบอกว่า "พูดความจริงอย่างนี้ ช่างสมกันกับให้เป็นพระสังฆราชเสียจริงๆ" คำพูดแบบนี้มักจะเป็นอมตะ

อ้างอิง..ธีรทาส ผุ้จัดพิมพ์ หนังสือ ลังกาวตารสูตร(ฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๕) แปล โดยพุทธทาสภิกษุ

 

นครวิเทยยสูตร

สูตร ว่าด้วยพราหมณคฤหบดีชาวบ้าน นครวินทะ
พระผู้มีพระภาคเด็จจาริกไปในแคว้นโกศล ชื่อ นครวินทะ ตรัสแสดงธรรมแก่พราหมณ์ คฤหบดี และ ชาวบ้านเหล่านั้นว่า
ถ้านักบวชลัทธิอื่นถามท่านว่า สมณพราหมณ์เช่นไร ไม่ควรสักการะเคารพนับถือบูชา ก็พึงตอบว่า ได้แก่สมณพราหมณ์ ที่ยังไม่ปราศจากราคะ โทสะ โมหะ ในรูป รส กลิ่น เสียง โผฏฐัพพะ และ ธรรมะ มีจิตที่ยังไม่สงบ ระงับในภายใน ยังประพฤติเสมอบ้าง ไม่เสมอบ้าง ทางกาย วาจา ใจ ทั้งนี้ เพราะพวกเราเองที่เป็นคฤหัสถ์ ก็ประพฤติเช่นนั้น เมื่อไม่เห็นความประพฤติสม่ำเสมอ หรือ คุณธรรมที่ยิ่งขึ้นไป ของสมณพราหมณ์เล่านั้น จึงไม่ควรสักการะนับถือ สมณพราหมณ์เหล่านั้น
การที่นักบวชลัทธิอื่นจะพึงถามถึงอาการ และ ความเป็นไปของสมณพราหมณ์ ที่พวกท่านกล่าวว่า เป็นผู้ปราศจากราคะ โทสะ โมหะ พวกท่านพึงตอบว่า สมณะเหล่านั้นเสพเสนสนะป่าอันสงัด ไม่มีรูป เสียง ที่เห็นแล้ว ฟังแล้ว จะทำให้ยินดียิ่ง
...ขอแก้ ชื่อ สูตร เป็น นครวินเทยยสูตร

 

ศพธรรมปาละ .....................ท่านพุทธทาส เขียนเมื่อปี ๒๔๗๗

ท่านสิริเทวนิมิต ธรรมปาละ(๒๔๐๗-๒๔๗๖) เป็นผู้ทำประโยชน์ให้แก่โลก โดยเที่ยวเผยแผ่พุทธศาสนารอบโลกหลายครั้ง ตั้งสาขาสมาคมไว้ทุกประเทศที่สำคัญ และติดต่อกันทั่วโลก พยายามเอาคืนมาซึ่งกรรมสิทธิ์พุทธปูชนียสถาน เช่นพุทธคยาเป็นต้น จนได้สิทธิบางอย่างจากคนนอกศาสนา
ที่ทำการล่วงเกินดูหมิ่นก็มี เป็นงานกว้างขวางถึงกับใช้เงินสร้างสาธารณประโยชน์จำนวนล้านๆได้ โดยมีผู้เต็มใจบริจาค ในที่สุดเมื่อคราวรับอัฐิของท่าน และ การบรรจุในสถูป ในโกลัมโบ เกาะลังกา มีมหาชนมาร่วมพิธีด้วยความรัก ความเลื่อมใส กว่า ๑๐๐,๐๐๐ คน ซึ่งเชื่อว่ามากกว่าคราวพุทธปรินิพพาน แต่การเผาศพท่านที่อิสิปตนะ(สารนาถ)นั้น ได้ใช้เงินจำนวนน้อยที่สุดเพียงเอาผ้าคลุมศพ วางบนแคร่ นำไปเผาบนเชิงตะกอนกลางพื้นดิน มีไม้ไผ่ ไม่ได้พันกระดาษ หรือ อะไรเลย ปักสี่มุม ขึงผ้าขาว พอเป็นเพดานนิดหน่อยเท่านั้น และ เผาได้
ถ้าหากว่าผู้จัดการสมาคมมหาโพธิ มีความประสงค์จะทำพิธีให้ใหญ่โต ใช้เงินจำนวนหมื่นๆก็ได้ แต่เขากลับใช้เงินจำนวนไม่กี่บาทในครั้งนี้ เพราะเขารู้ความประสงค์ของท่านธรรมปาละดี เราจงลืมตาดู แล้วนำมาเปรียบเทียบกับศพคนสำคัญทางพุทธศาสนาในประเทศเรา เช่นงานศพพระเถระองค์ใดก็ได้ ที่ใช้เงินในการตกแต่ง ประดับประดาเป็นพันๆ ขอให้ทราบว่าเงินจำนวนนี้พอที่จะใช้สร้างตึกพยาบาล หรือ
โรงเรียนสำหรับเด็กอนาถาได้อย่างไม่เล็ก ในยามที่ประเทศเรากำลังต้องการอย่างนี้ เราทำถูกหรือยัง เราได้สันโดษต่อการประกวดอภินิหาร ประพฤติเป็นธรรมตรงตามหลักพุทธสาสนาหรือเปล่า ......อย่าหลับตาเมา หรือ อยากให้เขาผู้อยู่เบื้องหลังบูชาศพตน ซึ่งความจริง แม้ไม่ต้องเทียบส่วน ก็อาจเป็นการกระทำที่โอ่โถง ยิ่งกว่า พระศพ พระพุทธเจ้าของเราเสียอีก
อ้างอิง...งานศพแบบสวนโมกข์
ภาพชีวิต ๘๐ปี พุทธทาสภิกขุ มิติใหม่ของพระพุทธศาสนา ๒๕๒๙
หมายเหตุ
ท่านธรรมปาละ อนาคาริก ธรรมปาละ - วิกิพีเดีย