ทำสมาธิแล้วไม่รู้จะไปต่อยังไง

ขอบพระคุณมากๆเลยค่ะ
โดยส่วนตัวไม่แน่ใจว่าตัวเองจะปฏิบัติไปถึงขั้นเลยนิมิต ตกอยู่ใน ปิติ ของรูปสมาบัติได้จริงรึเปล่าค่ะ แต่ถ้าเป็นจริงขออนุโมทนา สาธุ
แต่ขอขอบพระคุณอย่างมากสำหรับวิธีฝึกการ "อยู่" กับสภาวะอารมณ์ต่างๆ ขอนำไปฝึกและปฏิบัติดูค่ะ ตามที่ตีความโดยส่วนตัวมันหมายถึงการใช้จิตตามดูตามรู้สภาวะอารมณ์ของเราในขณะนั้น คือ เมื่อเราอยู่ในสภาวะอารมณ์ใด ก็เอาจิตไปตามดูมันใช่มั้ยค่ะ ไม่รู้ว่าเข้าใจถูกรึเปล่า
แล้วก็มีข้อสงสัยอยากจะเรียนถามว่าลำดับขั้นตอนตามที่กล่าวมานั้นจะเป็นเหมือนกันทุกคนมั้ยค่ะ คือเมื่อปฏิบัติสภาวะมันจะเกิดโดยเรียงลำดับตามนั้นเลยมั้ยค่ะถ้ามันไม่เป็นตามลำดับจะเป็นอย่างไรค่ะ เอ่อ ขอสารภาพนิดนึงค่ะว่าเกิดความกลัวนิดๆตรง ข้อ 7 ที่ว่า (ห้ามลัดขั้นตอนโดยเด็ดขาด ของแบบนี้ หากหลุดแล้ว ก็หลุดเลยไปเลย) 55 กลัวว่าจะทำตามขั้นตอนไม่ได้ค่ะ ^^
และเรียนถามอีกอย่างหากประสงค์จะศึกษาสายวิปัสนาต้องเริ่มปฏิบัติอย่างไรค่ะ

 

+++ ก่อนอื่น ผมต้องขอเรียงความเข้าใจเบื้องต้นของคุณก่อนนะครับ คำว่า วิปัสสนา ในศาสนาพุทธจริง ๆ แล้วคืออะไรกันแน่

+++ วิปัสนา ในศาสนาพุทธ คือ การที่จิตเรียนรู้สภาวะแห่งความเป็นจริง (สัจจะ+ธรรมะ) โดยบริสุทธิ์ปราศจากความปรุงแต่ง

+++ ก่อนที่กระบวนการ วิปัสนา จะเกิดขึ้นได้นั้น ส่วนใหญ่ (มหาชนโดยทั่วไป) จึงต้องมีการขจัด ความปรุงแต่งออกเสียก่อน ซึ่งกรรมวิธีในการขจัดนี้ ย่อมแตกต่างกันไป แล้วแต่ครูบาอาจารย์ที่ท่านจะพิจารณา กรรมวิธีที่เหมาะต่อศิษย์ของตน บางคนมีความปรุงแต่งมาก ท่านจึงต้องออกอุบายมาผูกมัดความปรุงแต่งให้อยู่ในที่ ๆ เดียวเสียก่อน ด้วยคำบริกรรมต่าง ๆ จนกว่าจิตจะวางความปรุงแต่งลงไปได้เอง นั่นคือ วางคำบริกรรม ส่วนศิษย์บางรายที่มีอารมณ์แปรปรวนมาก ท่านมักจะใช้ความ รู้ตัว หรือ รู้สึกตัว เพื่อให้สยบความแปรปรวนนั้น ๆ ลง ศิษย์บางรายมีความ นึกคิด ที่ออกมาในลักษณะ ภาพพจน์ มาก ท่านก็จะใช้อุบายมาผูกมัดเพื่อให้ภาพต่าง ๆ เหล่านั้นให้มาอยู่ในที่ ๆ เดียวเช่นกัน ด้วยการกำหนด พระพุทธรูป หรือ กสิณ ต่าง ๆ นั่นเอง

+++ ทั้งหมดที่กล่าวมานี้ ยังอยู่ในขั้นตอนของ การเตรียมจิต เพื่อขจัดความปรุงแต่งในชั้นเบื้องต้นออกไปให้พ้นทาง เท่านั้น ส่วนใหญ่แล้วยังวนเวียนอยู่ในอุบายต่าง ๆ เหล่านี้ และมักจะนำเอาอุบายเหล่านี้มาเปรียบเทียบกัน ซึ่งอุบายบางประการก็ถูกจริต นิสัย วาสนา และใช้ได้ผลกับตน ส่วนผู้ที่ผ่านมาแล้ว หรือ ไม่จำเป็นที่ต้องใช้อุบายเลย (เป็นส่วนน้อยมาก ๆ แต่ยังมีอยู่) ก็มักจะเลยวังวนในอุบายต่าง ๆ รวมทั้งนิมิตรทั้งหลายเหล่านี้ แล้วลงมาสู่รอยต่อระหว่าง สมถะและวิปัสสนาตรง ๆ

+++ ลักษณะของรอยต่อระหว่าง สมถะและวิปัสสนานั้นดูง่ายมากคือ จะไม่มีนิมิตรใด ๆ ไม่มีความปรุงแต่งใด ๆ ไม่นึกและคิดใด ๆ เข้ามาแปดเปื้อนปลอมปนทั้งสิ้น ลักษณะที่เด่นชัดที่สุดคือ รู้ รู้ตัว หรือ รู้สึกตัว หรือที่ตรงกันกับใน พระพุทธพจน์ที่กล่าวว่า "สติสังขาโต" หรืออาจกล่าวเป็นภาษาไทยแบบพื้น ๆ ได้ว่า "มีสติโดดเด่นเป็นเอก" อยู่ในขณะนั้น ๆ อาการนี้เท่านั้น ที่เป็นอาการของผู้ที่พร้อมแล้ว คือเป็น "ดำรงค์สติมั่น" และพร้อมที่จะ "รู้ธรรมเฉพาะหน้า" ได้ หากธรรมนั้น ปรากฏมาเป็นอารมณ์ ก็จะทรง "ฌานสมาบัติ" ได้เลย และหากธรรมนั้น ปรากฏมาเป็นกองขันธ์ ก็จะทรง "ญาณทัศนะ" ได้เลยเช่นกัน ส่วนครูบาอาจารย์ทั้งหลายจะกำหนดให้ศิษย์ตนฝึกอะไรต่อนั้น ย่อมขึ้นกับความชำนาญและความชัดเจนในจริตต่าง ๆ ของทั้งอาจารย์และศิษย์ที่ร่วมผูกพันกันมา

+++ ส่วนของคุณ ิอนันตะ ตามโพสท์แรกของคุณที่กล่าวว่า "รู้อย่างเดียวคือมันนิ่งอยู่อย่างนั้น" นี่คืออาการของ "มีสติโดดเด่นเป็นเอก" ส่วน "ไม่มืดไม่สว่าง มีความอิ่มเอิบใจด้วยบางครั้ง" นั้น "ธรรมเฉพาะหน้า" ปรากฏมาเป็นอารมณ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคุณเริ่มต้นมาด้วย การนั่งโดยกำหนดไปที่กายสังขาร ซึ่งเป็น มหาสติ ที่สามารถครอบคลุบ เหล่าอนุสติได้อยู่แล้ว ทั้งเหตุเริ่มต้น และผลลัพธ์ที่ปรากฏออกมานั้น มันฟ้องอยู่ในตัวอยู่แล้วว่า คุณอยู่ในรอยต่อหลักนี้เป็นที่เรียบร้อยแล้ว ดังนั้น ผมคงไม่จำเป็นที่จะต้องกล่าวอะไรอีก ส่วนคุณก็ไม่มีความจำเป็นที่จะต้อง ถอยหลังเข้าคลองไปว่ายวนเวียนอยู่ในอุบายต่าง ๆ อีกแล้วนะครับ

+++ ในโพสท์ที่สองของคุณที่กล่าวว่า "ตามที่ตีความโดยส่วนตัวมันหมายถึงการใช้จิตตามดูตามรู้สภาวะอารมณ์ของเราในขณะนั้น คือ เมื่อเราอยู่ในสภาวะอารมณ์ใด ก็เอาจิตไปตามดูมันใช่มั้ยค่ะ ไม่รู้ว่าเข้าใจถูกรึเปล่า" การใช้ภาษาตรงนี้ ยังไม่ตรงตามอาการที่เป็นอยู่จริง ๆ เพราะคุณยังไม่มีประสพการณ์ในการผ่านมันมาจริง ๆ ส่วนภาษาที่ถูกต้องและตรงตามอาการที่แท้จริง จะเป็นดังนี้

+++ เมื่อ "ดำรงค์สติมั่น" ในยามที่ "ธรรมเฉพาะหน้า" ปรากฏมาเป็นอารมณ์ (ความอิ่มเอิบใจ) หากต้องการจะฝึก สมถะ ก็ควรจะ ทำความชำนาญ ในการ "อยู่" กับ "ย้าย" ในกองอารมณ์ต่าง ๆ เพื่อความคุ้นเคยและทำให้เกิด ขีดความสามารถในการนำมันมาใช้ในยามจำเป็นได้ และหากต้องการฝึก วิปัสนา ก็ให้ "รู้ หรือ อยู่กับรู้" เฉย ๆ ตั้งแต่ มันแรกเริ่มกำเหนิด รู้อยู่เช่นนั้น ก็จะเห็น เหตุที่มันดำรงค์อยู่ จนกระทั่ง สิ้นวงจรของมัน แล้วมันก็จากไป แล้วก็จะเข้าใจ กฏเกณท์ทางธรรมชาติต่าง ๆ ได้เอง (สำหรับผม จะไม่ใช้คำว่า ใช้จิตตามดู ในการฝึกระดับนี้เลยเพราะ ตัวดู มันมีอยู่จริง ผู้ที่จะใช้มันได้ ต้องรู้จักมันเป็นอย่างดีแล้วเท่านั้น)

+++ ให้สังเกตุให้ดี ๆ ว่า ไม่ว่าจะเป็นภาคใดก็ตาม จะไม่มีความปรุงแต่งใด ๆ เข้ามาเจือปนด้วยเลยแม้แต่เพียงน้อยนิด แม้ผมจะเรียกมันว่า สมถะ ก็ตาม มันก็ยังเป็น วิปัสสนา ในการโยกย้ายจิตให้ไปอยู่ในชั้นธรรมารมณ์ (ภูมิจิต) ต่าง ๆ และจะไม่เกิดการหลงทางในภูมิต่าง ๆ เหล่านั้นได้เลย และในส่วนที่ผมเรียกมันว่า ภาค วิปัสสนานั้น จริง ๆ แล้ว การรู้ธรรมารมณ์ต่าง ๆ ย่อมอยู่ในระดับความลึกของ ฌาณ ทั้งสิ้น ซึ่งอยู่ในชั้น อัปปนาสมาธิ ในตัวอยู่แล้ว ยกเว้นว่าจะมีความชำนาญเพียงพอจนรู้ได้โดยไม่ต้องเข้าสมาธิแต่ประการใด ทั้งนี้ย่อมขึ้นกับผลการฝึกในแต่ละบุคคล

+++ ส่วนคำถามของคุณที่ว่า "ลำดับขั้นตอนตามที่กล่าวมานั้นจะเป็นเหมือนกันทุกคนมั้ยค่ะ คือเมื่อปฏิบัติสภาวะมันจะเกิดโดยเรียงลำดับตามนั้นเลยมั้ยค่ะ" นั้น คำตอบคือ ใช่ครับ เป็นตามนั้นเหมือน ๆ กันทุกคน และในข้อที่ 7 หากจะหลุด ก็หลุดในจุดนี้เหมือนกันทุกคน คือมักจะตกกลับไป "อยู่" ในข้อ 6 แทนคือ "รู้ ๆ อยู่" กว่าจะกลับมาได้ใหม่ ก็ 2-3 วัน (ในกรณีฝึกแบบคุมจิตกันต่อหน้า หากในกรณีที่อ่านแล้วนำไปปฏิบัติ อาจกินเวลานานกว่านี้ หรืออาจไม่มีโอกาสอีกก็ได้) ส่วนผู้ที่ไปได้ถึงข้อ 12 ก็จะรู้ความหมายของครูบาอาจารย์ ทางสายพระป่าที่ท่านกล่าวว่า จิตเดิมแท้เป็นประภัสสร นั้นคืออาการใด ได้เอง

+++ ส่วนคำถามสุดท้ายของคุณคือ "ถามอีกอย่างหากประสงค์จะศึกษาสายวิปัสนาต้องเริ่มปฏิบัติอย่างไรค่ะ" คำตอบคือ ในยามที่ "ธรรมเฉพาะหน้า" ปรากฏ ก็ให้ "รู้ หรือ อยู่กับรู้" เฉย ๆ หากมันแยกตัวออกจากความเป็นเราด้วยตัวของมันเอง ก็จะเข้าใจในปรากฏการณ์ที่เรียกว่า "มันไม่ใช่ตัวกู มันไม่ใช่ของ ๆ กู" ได้เอง แล้วจากนั้นก็อาจจะรู้ได้ตั้งแต่ มันแรกเริ่มกำเหนิด รู้อยู่เช่นนั้น ก็จะเห็น เหตุที่มันดำรงค์อยู่ จนกระทั่ง สิ้นวงจรของมัน แล้วมันก็จากไป แล้วก็จะเข้าใจ ในเรื่องของ ไตรลักษณ์ ได้เอง จากนั้นก็อาจเกิด "โอปนยิโก รู้ว่า เราเองก็หาได้แตกต่างจากสภาวะธรรมต่าง ๆ นั้นไม่" วงจรของเราจะต้องสิ้นไปเฉกเช่นเดียวกับสภาวะธรรมต่าง ๆ นั่นเอง หากการฝึกฝนต่าง ๆ สามารถทำจนได้นิสัยแล้ว คำตอบต่าง ๆ ก็จะปรากฏมาเองนะครับ

 

อาการดังที่กล่าวมา ต้องกำหนดดูเวทนาเท่านั้น
จึงจะไปต่อได้คับ เมื่อมีเวทนา เวทนาเป็นสิ่งสำคัญ
จะต้องบังเกิดขึ้น แก่ผู้ปฏิบัติแน่นอน ผู้ปฏิบัติต้อง
มีความอดทน เพื่อเป็นการสร้างบารมีไปด้วย
ถ้าผู้ปฏิบัติธรรมขาดความอดทนเสียแล้วการปฏิบัติ
วิปัสสนากรรมฐานนั้นก็ล้มเหลว

 

การฝึกสมาธิ ที่ดีและถูกต้อง ต้องเริ่มจากการที่เราต้องเริ่มจากการฝึก
1 ฝึกสติ
2ฝึกสติ+สัมปชัญญะ
3ฝึกควบคุมสติสัมปชัญชะ
4ฝึกสมาธิ ด้วยอาศัยสติเป็นตัวควบคุมจิต
5ฝึกสมาธิขั้นต้น กลาง ละเอียดอาศัยจิตที่มีกำลังสมาธิ ควรแก่การใช้งาน
6ฝึกสมาธิขั้นละเอียด เข้าสูกรรมฐาน หรือฌาณ หรือกสิน อาศัยกำลังสมาธิขั้นสูง
7ฝึกกสิน และฌาณขั้นละเอียด อาศัยสติและสมาธิขั้นละเอียด และอาศัยจิตที่มีกำลังมาก
8ฝึกวิปัสสนา อาศัย สติที่มีกำลังตามดูธรรมชาติของจิต +ปัญญา รู้แจ้งในสภาวะทั้งหลายที่เกิดที่รู้ที่เห็นตามจริง

=====

ท่านเจ้าของกระทู้ มีจิตรวมสมาธิได้ดี จิตรวมและสงบนิ่งอยู่ภายใน แต่ตัวสติตามจิตไม่ทัน ทำให้ไม่ทราบสภาวะที่จิตเสวยอารมณ์ดังกล่าว เป็นความสงบจัดอยู่ในระดับฌาณ- เพราะ วิตก วิจารและปิติดับแล้ว สุข+สงบ เอกคตาตั้งอยู่ จิตยังคงเสวยอารมณ์เหล่านี้อยู่

ให้เดินสติฝึกสติให้มากเป็นเป็นการนำสติมาช่วยเสริมสมาธิให้มีกำลังมากขึ้น พร้อมด้วยให้นำสติมาควบคุมจิต นำจิตเข้าสู่สภาวะที่ทิ้ง วิตกวิจารปิติสุข ให้ปล่อยผ่านไปเข้าสู่ ความสงบว่าง เป็นกลางนิ่งอยู่ จิตรวมเป็นหนึ่งเดียวมีกำลังมาก สงบนิ่งหนักแน่นอยู่ภายใน หรือเข้าสู่ฌาณ4 ต่อไป พอไปถึงตรงนี้ได้แล้ว ค่อยเดินวิปัสสนาต่อนะครับ
สาธุครับ

 

ถ้าเป็นผม ผมจะค่อยๆถอน แล้วเอาจิตวางที่ตัวเรา ทั้งตัวเลยนะ เอาให้มันรวมๆกัน จะบอกไงดี คือ รู้สึกได้ทั้งตัวพร้อมๆกัน ให้เป็นอันเดียวกัน แล้วค่อยๆดูว่า ตอนนั้นมีอะไรเกิดขึ้น ห้ามสังเกตุนะครับ นั้งจับรวมๆแบบนั้น ถ้ามีอะไรขึ้นมาก็ไป รับรู้แล้วก็วาง ก็กลับมาจับใหม่ แรกๆก็อาจจะหลุดบ่อย ไม่เป็นไรค่อยๆทำ ช่วงนี้ผมก็ไม่ค่อยได้นั้ง อาศัยแต่ พุทธโธ ทุกที่เมื่อนึกขึ้นได้ อนุโมทนาครับ

 

คนที่อยากได้ฌานฟังไว้นะครับ อย่าไปนั้งสนใจมากว่าฌานที่เท่าไรแล้ว
มันจะไม่ไปไหน

ปล.ไม่มีอะไรเลย

 

กำหนดที่กายสังขารอย่างไรขอรับ

หากเราตามดูตามรู้ไปเฉยๆเราก็จะได้คำตอบ
แต่หากอยู่ในสมธิที่กายเบาตัวเบาแล้วสงบ

รู้สึก

แล้วมีคำสอนอยู่ว่าสงบนิ่งแล้วรออยู่

หลายท่านว่าทำไมไม่ไปต่อตั้งนาน
ทุนที่เอามาใช้หมดหรือไม่อย่างไร
ไม่ไปทำบุญทำทานทำพละทำปารมีต่อ
แล้วจะเอาที่ไหนไปจ่ายให้เขาไปต่อ

ลองหาทุนเพิ่มไหมขอรับ
ต้องทำเองไม่มีการสอบชิงทุน

ไม่สนแสงสีเสียงหากจะมีเกิดเอง
ไม่มีสิดีมากอุปทานไม่เกิดหรือไม่อย่างไร

ขอท่านเจริญในธรรมยิ่งแล้ว

 

ผมก็ไม่เคยรู้มาก่อนว่าเขามีกฎมีเกณฑ์กันอย่างนี้
แล้วพอเข้ามาศึกษาท่านว่าอย่างนั้นท่านว่าอย่างนี้
แต่เมื่อเอาเข้าจริงๆแล้ว
ท่านว่าก็ถูกของท่านเหมือนกัน

เราก็สอบเอาอย่างที่ท่านว่า

หากเป็นจริงแล้วที่สุดไม่มี

อย่าสนว่าอย่างไรหรือไม่

เดินหน้าต่ออย่างเดียว
คนที่อยู่ข้างหน้าเราท่านก็ก้มหน้าก้มตาเดิน
นานครั้งหันมาดูเราครั้งหนึ่ง
ไม่เหนือบ่ากว่าแรงท่านก็ยื่นมือมาเอง
หรือไม่อย่างไร
กับคนที่ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ

ถูกต้องแล้วครับ

ลองไปอีกว่าไปได้อีกหรือไม่
หากไปได้อีกก็ให้รีบเท่านั้นหรือไม่อย่างไร
ที่สุดไม่มี

รอดไม่รอดตอนไหน
อินทรีย์หมดไขน้ำมันแล้วหรือไม่อย่างไร

ขอท่านเจริญในธรรมยิ่งแล้วขอรับ