พระแม่ย่าสุโขทัย

พระแม่ย่าสุโขทัย

คอลัมน์ พันธุ์แท้พระเครื่อง

โดย ราม วัชรประดิษฐ์




<TABLE cellSpacing=5 cellPadding=1 width="20%" align=left border=0><TBODY><TR bgColor=#400040><TD>

</TD></TR></TBODY></TABLE>
ในราวปีพุทธศักราช 2475 สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพยายามค้นหาเรื่องราวทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีในเขตเมืองเก่าสุโขทัย

เนื่องจากบรรยากาศทางด้านการศึกษาความเป็นมาของสยามประเทศในยุคนั้นดำเนินไปอย่างคึกคัก เช่นมีการตั้ง "สมาคมสืบสวนของบุราณแห่งสยามประเทศ" ซึ่งต่อมาเรียกว่า "โบราณคดีสโมสร" ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) การเสด็จประพาสหัวเมืองฝ่ายเหนือและพระราชนิพนธ์หนังสือเรื่อง "เที่ยวเมืองพระร่วง" โดย พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6) ตั้งแต่ครั้งยังดำรงพระอิสริยยศเป็นสยามมกุฎราชกุมาร และเป็นอุปนายกโบราณคดีสโมสรด้วย

สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพยายามสืบสวนเรื่องราวของอาณาจักรสุโขทัย โดยเปรียบเทียบกับศิลาจารึกหลักต่างๆ โดยเฉพาะหลักที่ 1 ซึ่งมีข้อความกล่าวถึง "เทพารักษ์ประจำเมือง" ซึ่งสถิตปกปักรักษาอยู่ ณ เขาหลวง ปรากฏชื่อในศิลาจารึกว่า "พระขพุงผี" ดังปรากฏความว่า "เบื้องหัวนอนเมืองสุโขทัยนี้...มีพระขพุงผี เทพดาในเขาอันนั้นเป็นใหญ่กว่าทุกผีในเมืองนี้ ขุนผู้ใดถือเมืองสุโขทัยนี้แล้ ไหว้ดีพลีถูก เมืองนี้เที่ยง เมืองนี้ดี ผิไหว้บ่ดีพลีบ่ถูก ผีในเขาอั้นบ่คุ้มบ่เกรง..เมืองนี้หาย" และในคราวที่ค้นหาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของเมืองนี้ก็ได้พบ "เทวรูปเทวสตรี" สลักจากหินชนวน อยู่ในลักษณาการยืนสูงราว 1 เมตร ลักษณะคล้ายประติมากรรมพระแม่อุมาเทวี พระพักตร์ยาว พระหนุเสี้ยม พระเกตุมาลายาว ประดับเครื่องทรงแบบนางพญา ทรงภูษานุ่งยาวเป็นริ้ว มิได้ทรงพัสตราภรณ์ ซึ่งสถานที่พบคือ บริเวณถ้ำพระแม่ย่า เขตตำบลนางเชิงคีรี เมืองสุโขทัย
<TABLE cellSpacing=5 cellPadding=1 width="20%" align=right border=0><TBODY><TR bgColor=#400040><TD>

</TD></TR></TBODY></TABLE>


ในปี พ.ศ.2458 สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้โปรดให้เจ้าเมืองสุโขทัย พระยารามราชภักดี (ใหญ่ ศรลัมภ์) อัญเชิญรูปสลักนั้นมาประดิษฐานที่เค้าสนามหลวงหรือศาลากลาง ต่อมาชาวสุโขทัยเชื่อว่าเทวสตรีดังกล่าวก็คือ "นางเสือง" ซึ่งทรงเป็นพระราชมารดาของพ่อขุนบานเมือง และพ่อขุนรามคำแหง, ทรงเป็นเอกอัครมเหสีของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ผู้สถาปนาอาณาจักรสุโขทัย และทรงเป็นพระขนิษฐาของพ่อขุนผาเมืองแห่งราชวงศ์ศรีนาวนำถม ผู้ช่วยกันกับพระสหายกอบกู้บ้านเมืองให้พ้นจากอำนาจของขอมอีกด้วย ชาวสุโขทัยจึงอัญเชิญมาประดิษฐานเป็นมิ่งมงคลแก่เมืองและเรียกกันสืบต่อมาว่า "พระแม่ย่า" อันหมายถึง สตรีที่มีฐานะสูงสุด เป็นทั้งพระมารดาและพระอัยยิกาแห่งเมืองสุโขทัย

กิตติศัพท์ความศักดิ์สิทธิ์ของ "พระแม่ย่าสุโขทัย" เลื่องลือไปทั่ว ผู้ใดทุกข์ร้อน เจ็บท้อง ข้องใจ เมื่อพากันไปบนบานศาลกล่าวก็จะประสบความสำเร็จทุกรายไป ดุจดั่งมารดาผู้คอยปกป้องคุ้มครองดูแลบุตรอันเป็นที่รักโดยมิเคยรั้งรอ ในช่วงปี พ.ศ.2456 มี ผู้พบพระเครื่องเนื้อดินผสมผงเกสร มีพุทธลักษณะงดงามคล้ายสตรี ประทับนั่งสมาธิ มีสันฐานพิมพ์เป็นสามเหลี่ยม บริเวณเขาพระแม่ย่า และในปี พ.ศ.2495 ก็ได้พบพระพิมพ์ดังกล่าวอีกที่วัดมหาธาตุ ประชาชนจึงเรียกกันติดปากสืบต่อมาว่า "พระแม่ย่า" ซึ่งแบ่งได้เป็น 2 พิมพ์ คือ พิมพ์ใหญ่ และพิมพ์เล็ก

พุทธคุณและกิตติศัพท์ด้านความศักดิ์สิทธิ์ของ "พระแม่ย่า" ขจรขจายไปทั่ว ณ ปัจจุบัน องค์พระแม่ย่าที่อัญเชิญมาจากเขาพระแม่ย่านั้นประดิษฐานเป็นที่เคารพสักการะของคนทั้งประเทศ ที่ ศาลพระแม่ย่า หน้าศาลากลางจังหวัด ถนนนิกรบำรุง ตำบลธานี อำเภอเมืองสุโขทัย และจะมีการจัดงานเฉลิมฉลองทุกๆ ปีในเดือนกุมภาพันธ์ เรียกว่า "งานพระแม่ย่า" ส่วนพระเครื่อง "พระแม่ย่า" นั้น ตั้งแต่ พ.ศ.2510 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน ก็มีการจัดสร้างออกมากันอย่างต่อเนื่องหลายสิบรุ่นทีเดียวครับผม



http://www.khaosod.co.th/view_news....ionid=TURNd053PT0=&day=TWpBeE1DMHhNQzB4TWc9PQ