เท้าใหม่หัดเดินจงกรม (อ.สุรวัฒน์)

ตอนนี้ผมกำลังเป็นเท้าใหม่หัดเดินจงกรมอยู่
ที่ว่าเป็นเท้าใหม่ ก็เพราะหยุดเดินจงกรมไปตั้ง ๘-๙ ปีเลย
เพราะก่อนหน้านี้เดินแล้วไปเพ่งกายเพ่งจิต
ซึ่งเป็นการเดินที่ผิด ผิดจนเครียด ผิดจนหนักตื้อไปหมด
แม้หลังจากดูจิตเป็นแล้ว พอจะเดินจงกรมทีไร
ก็จะต้องมีอันเพ่งไปตามความเคยชินซะทุกที
ลองสังเกตมาตลอด ๘-๙ ปี จึงเพิ่งเห็นว่า
ช่วงนี้จิตเริ่มทิ้งความเคยชินที่ผิด ๆ ลงบ้างแล้ว
ก็เลยพอจะเริ่มกลับมาหัดเดินจงกรมได้กับเค้าซะที

เอาละครับ มาเริ่มเดินจงกรมกันเลยดีกว่า

ช้าก่อน...
ก่อนเริ่มเดินจงกรม สังเกตดูใจตัวเองซิว่า
มีความอยากเดินจงกรมหรือเปล่า
มีความคาดหวังว่าเดินแล้วจิตต้องสงบ
เดินแล้วจิตต้องมีกำลัง ต้องตั้งมั่น อะไรทำนองนี้หรือเปล่า
หลายคนจะมีความอยาก
มีความคาดหวังอะไรทำนองนี้ไม่มากก็น้อย

ใครรู้สึกอยากเดิน รู้สึกคาดหวังผลอะไรอยู่
ก็อย่าเพิ่งเริ่มก้าวเท้าเดิน ทั้งที่ยังอยากยังคาดหวัง
ให้หัดดูจิตที่มีความอยากก่อน ให้หัดดูจิตที่มีความคาดหวังก่อน
พอรู้สึกว่าความอยาก ความคาดหวัง เบาบางลง
หรือหายไปแล้ว จึงเริ่มเดินได้นะครับ
อันนี้เป็นเทคนิคของการเดินจงกรมที่สำคัญมาก
ถ้าพลาดไปเริ่มเดินทั้งที่มีความอยาก มีความคาดหวังครอบงำจิต
ก็จะพลาดไปติดเพ่งเอาง่าย ๆ แบบที่ผมพลาดมาแล้วนั่นเอง

ก่อนเริ่มเดินก้าวแรก...
ให้ยืนรู้สึกตัวสบาย ๆ ก่อน อย่าพรวดพราดเริ่มก้าวเท้าเดิน
ยืนรู้สึกตัวสบาย ๆ ก่อน แล้วจึงเริ่มก้าวเท้าเดิน

เดินท่าไหนดีละ?...
ให้เดินด้วยท่าทางที่สบาย ๆ
(เราจะเดินจงกรม ไม่ใช่ย่องจงกรมนะครับ)
ถ้าชอบเดินเอามือไปจับกันไว้ข้างหลัง ก็เอาไว้แบบนี้
ถ้าชอบเดินเอามือมากุมไว้ข้างหน้า ก็เอาไว้แบบนี้
ถ้าจะเดินกอดอก เดินล้วงกระเป๋า หรือเอามือไว้อย่างไร
แม้แต่จะเปลี่ยนท่าทางสลับไปมา
หรือเดินแบบไร้ท่าทางที่ตายตัว ก็ได้ตามใจชอบเลยครับ


ต้องเดินช้าหรือเร็ว?...
อันนี้ต้องทดลองดูเองครับ
ทดลองเดินช้าก่อนก็ได้ หรือจะทดลองเดินเร็วก่อนก็ได้
ถ้าเดินช้าแล้วรู้สึกอึดอัด เคร่งเครียดไป ก็เดินให้เร็วขึ้น
ถ้าเดินเร็วแล้ว รู้สึกใจจะลอยๆ ก็ให้เดินช้าลง
เดินช้า เร็ว ประมาณไหนแล้วรู้สึกได้ว่า
เดินแล้วใจสบาย ๆ ไม่เคร่งเครียด ไม่ล่อยลอยเกินไป
ก็ให้เดินช้า เร็ว ประมาณนั้นแหละครับ

ต้องเดินไปกลับ หรือเดินวนไปเรื่อย ๆ?...
อันนี้ก็แล้วแต่สถานที่จะเอื้ออำนวย
หรือจะเอาแบบที่ชอบก็ได้ครับ
แต่ถ้าเดินวนไปเรื่อย ๆ ขอแนะนำว่า
ให้มีตำแหน่งหยุดยืนเป็นระยะ ๆ
เพราะตรงที่มีการหยุดยืนนี่เอง
ที่จะเป็นจุดที่จิตจะกลับมามีสติได้ง่าย หลังจากที่เผลอไป
ส่วนการเดินไปกลับ จะมีจุดที่ต้องหยุดยืนก่อนกลับตัวอยู่แล้ว
และควรใช้ระยะทางเดินที่ไม่ยาวเกินไปนะครับ
คือถ้าตอนหัดเดินใหม่ๆ แล้วเดินเป็นระยะทางที่ยาวเกินไป
ก็จะเดินแบบไม่มีสติหรือเผลอนานเกินไป

เดินแล้วต้องดูอะไร ต้องรู้อะไร?...
ก็ให้รู้ร่างกายที่กำลังเดินซิครับ
รู้นะ ไม่ใช่เพ่งจ้องจนเคร่งเครียด
รู้แบบสบาย ๆ นุ่มนวล
แล้วก็ ไม่ฝืน ไม่บังคับจิต ถ้าจิตจะคิดก็ให้คิดได้ตามปกติ
ถ้าจิตจะเผลอ-ลืมกาย แล้วไปมอง ฟังเสียง สนใจสิ่งอื่น
ก็ให้จิตเผลอไปได้ ให้จิตลืมกายไปได้
ไม่ต้องกังวล ไม่ต้องกลัวนะว่า จะเผลอนาน
เพราะจิตที่เผลอไปนั้น จะเผลอไม่นานหรอก
และในจังหวะที่หยุดยืน จิตก็จะกลับมารู้กายได้เองไม่ยาก

ขณะเดินจงกรมก็แค่...
เดินไปรู้สึกไปสบาย ๆ ว่ามีร่างกายกำลังเดินไป
เดี๋ยวจิตก็จะเผลอไป ลืมกายไป
เผลอไปคิดบ้าง เผลอไปมองบ้าง เผลอไปฟังเสียงบ้าง
ซึ่งในขณะกำลังเผลอ จิตจะไม่รู้สึกว่ามีร่างกายกำลังเดิน
หรือถ้ารู้สึกก็ไม่ชัด รู้แบบเบลอๆ มัวๆ
พอเผลอไปเดี๋ยวก็จะ รู้ว่าเผลอไป
พอรู้ว่าเผลอไป ก็เริ่มมารู้สึกว่ามีร่างกายกำลังเดินใหม่
เดินไปรู้สึกว่ามีร่างกายกำลังเดิน สลับกับรู้ว่าเผลอไป ...เท่านี้เอง

ข้อสังเกต!...
๑. ถ้าเดินแล้วเครียด แน่น จุก อึดอัด แสดงว่า เพ่งมากไปแล้ว
ให้หยุดพักก่อน พอหายเครียด หายแน่น หายเพ่งแล้ว
ก็ค่อยกลับเริ่มต้นใหม่ อย่าฝืนเดินไปทั้งที่เพ่ง
เพราะถ้าฝืนเดินแล้วไม่หายเพ่ง ก็จะกลายเป็นเพ่งเคยชิน
แล้วจะไม่ได้ประโยชน์อะไรจากการเดินจงกรม
แย่หน่อยก็แบบผมเองที่เพ่งจนชิน
กว่าจะเลิกเพ่งก็เสียเวลาไปตั้งหลายปีทีเดียว

๒. ถ้าเดินแล้ว เกิดรู้สึกว่าร่างกายมีแค่เท้า มีแค่ขา
มีแค่ตัว หรือมีแค่ส่วนเดียว ไม่รู้สึกว่ามีส่วนอื่นๆ อยู่ด้วย
เช่นมีแต่ตัว ไม่รู้สึกว่ามีหัว ก็แสดงว่า จิตไหลไปแช่ที่จุดใดจุดหนึ่ง
ก็ให้ทราบด้วยว่า การเดินแบบนี้อาจพลิกไปเป็นสมถะได้
แต่ไม่ใช่การเดินเพื่อมีสติรู้กายรู้ใจแบบวิปัสสนา

ต้องเดินนานแค่ไหน?...
เรื่องเวลานี่ ใครจะตั้งใจเดินนานสักกี่นาที ก็ตามสบายเลยครับ
แต่อย่าตั้งเวลาไว้นานเกินไปนะครับ
เพราะถ้าเดินไม่ไหว ก็จะบั่นทอนกำลังใจตัวเองซะเปล่าๆ
หรือจะเริ่มสัก ๕ นาที ๑๐ นาที ก่อนก็ได้ครับ
ส่วนวันไหนเดินแล้วมีสติบ่อย จะเดินมากกว่าที่ตั้งเวลาไว้ก็ได้
หรือพอเดินชำนาญแล้วจะเพิ่มเป็นกี่นาทีก็ได้เลยครับ

เอ้า...ใครจะหัดเดินจงกรมแบบเท้าใหม่หัดเดิน
ก็ลงเท้าเริ่มหัดเดินกันได้เลยครับ
โดยอาจารย์สุรวัฒน์ เสรีวิวัฒนา

http://forum.02dual.com/index.php?topic=350.0

 

อนุโมทนาสาธุค่ะ
ขอบคุณสำหรับเคล็ดลับดีๆน่ะค่ะ เดี๋ยวจะลองเอาไปปฏิบัติดูค่ะ..