จุดที่ยากลำบากของการปฏิบัติธรรม^.^

๒๐. จุดที่ยากลำบากของการปฏิบัติธรรม



การปฏิบัตินั้น เท่าที่ผมสังเกตมา พบว่ามีจุดที่ยากลำบากอยู่ ๒ จุดด้วยกัน ใครผ่าน ๒ จุดนี้ได้ การปฏิบัติก็จะค่อนข้างง่าย เพราะ จิตจะพัฒนาไปได้เอง แต่ถ้าผ่านไม่ได้ ถึงปฏิบัตินานเพียงใด ก็ยากที่จะได้ผลอันน่าเย็นใจ



จุดแรกที่ยากลำบากมากก็คือ จุดที่จะเปลี่ยนจากผู้ไม่มีสติ สัมปชัญญะ ให้เป็นผู้มีสติสัมปชัญญะ หรือรู้จักสติสัมปชัญญะ จุดนี้ยากมาก เข้าขั้นยากแสนเข็ญทีเดียว เพราะเท่ากับการปลุก “จิตที่หลับไม่รู้ตื่นมาชั่วกัปป์กัลป์” ให้ลืมตาตื่นขึ้นมา

นักปฏิบัติเกือบทั้งหมด ในทุกๆ สำนัก จะปฏิบัติไปด้วยจิตที่หลับฝัน นั่งก็นั่งฝัน ยืนก็ยืนฝัน เดินก็เดินฝัน เพราะอำนาจของโมหะครอบงำจิต ซึ่งไม่ให้อะไรมากไปกว่าความสงบ หรือปรากฏการณ์ทางจิต ที่เกิดจากความสงบ



พระป่า ท่านจะปลุกจิตให้ตื่นด้วยการบริกรรมพุทโธ หรือกำหนดลมหายใจ หรือการทำสมถกรรมฐานอื่นๆ จนจิตรวมเป็นหนึ่ง แล้วจับเอา “จิตผู้รู้”ที่พ้นจากการครอบงำของโมหะออกมาได้ ซึ่งการจะสังเกตเอาจิตผู้รู้ออกมาได้นั้น ไม่ใช่ทุกคนที่ทำสมถะจะทำได้ แต่จะต้องเป็นสมถะที่มีปัญญาสัมมาทิฏฐิเป็นเครื่องชี้นำเท่านั้น สมาธิที่มีสัมมาทิฏฐิชี้นำ จึงจะเป็นสัมมาสมาธิ หรือเป็นสมาธิที่เป็นไปเพื่อความมีสติสัมปชัญญะนั่นเอง คือจิตจะมีสติรู้อารมณ์ และมีสัมปชัญญะรู้ตัวไม่เผลอตามอารมณ์ไป ผลก็คือจะสามารถจำแนกอารมณ์หรือสิ่งที่ถูกรู้ ออกจากจิตผู้รู้ได้ในที่สุด อันจะเป็นฐานของการจำแนกรูปนามเพื่อการเจริญวิปัสสนาต่อไป



พวกเราชาวเมืองทำสมาธิยาก ก็ยังมีวิธีที่จะปลุกจิตให้ตื่นด้วยปัญญา คือใช้ความสังเกตกายใจของตนไปเลย จนพบว่า กายก็ถูกรู้ เวทนา สัญญา สังขาร ก็ถูกรู้ หรืออย่างที่ผมพยายามไล่จี้พวกเรานั้น วัตถุประสงค์ก็เพื่อกระตุ้นให้จิตตื่น และรู้จักสติสัมปชัญญะนั่นเอง


เมื่อมีจิตที่ตื่น รู้ตัว มีสติและสัมปชัญญะแล้ว ก็จะมาถึงจุดที่ยากลำบากที่สุดอีกจุดหนึ่ง คือ ทำอย่างไร จิตที่ตื่นเป็นแล้ว จะตื่นได้ต่อเนื่อง ไม่หลงหลับฝันอีก (อันที่จริงจิตย่อมเกิดดับทีละขณะ จึงไม่มีใครทำสติให้ต่อเนื่องได้ มีแต่การทำให้เกิดสติบ่อยที่สุดจนถี่ยิบ จะรู้สึกเหมือนมีความต่อเนื่องเอง)



เครื่องมือเดียวที่จะช่วยให้ จิตตื่น อย่างต่อเนื่อง คือการเจริญสติปัฏฐาน

ผู้ปฏิบัติจำเป็นต้องมีสิ่งหนึ่งสิ่งใด หรือสิ่งบางสิ่ง เป็น เครื่องรู้ เครื่องอยู่ของจิต หรือเป็นวิหารธรรม เพื่อกระตุ้นความรู้ตัวของจิตให้ต่อเนื่อง จะใช้อะไรก็ได้ ตามความถนัดของแต่ละบุคคล เพื่อให้รู้เท่าทันกายใจของตน อย่างเป็นธรรมชาติธรรมดาที่สุด



วิหารธรรมของจิต จะเป็นอะไรก็ได้ ในกาย เวทนา จิต ธรรม เพราะจุดสำคัญของการเจริญสติปัฏฐาน ไม่ได้อยู่ที่ว่า รู้สิ่งใด หากแต่อยู่ที่ว่า รู้อย่างไร หากรู้สภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ด้วยจิตที่เป็นกลาง ปราศจากความยินดียินร้าย ก็ใช้ได้ทั้งนั้น เพราะทำให้มีสติสัมปชัญญะต่อเนื่อง พร้อมทั้งเจริญปัญญาไปด้วย


ฝากให้พวกเราสังเกตจิตใจของตนให้ดี ว่าการทำความรู้ตัวอยู่นั้น มี ๒ ลักษณะด้วยกัน อย่างหนึ่งรู้ตัวแล้ว จิตนิ่งๆ รวมเข้ามา อัดเข้ามา หยุดอยู่ที่รู้ ลักษณะเช่นนี้จะเหมือนมีความรู้ตัวชัดเจน โดยไม่เห็นความจงใจ หรือความตั้งใจ ที่จะรู้ตัวให้ชัดๆ เหมือนมี “รู้ อยู่ในรู้” อีกชั้นหนึ่ง ความรู้ตัวชนิดนี้ยังใช้ไม่ได้ เพราะจิตล็อคตัวเองให้หยุดนิ่ง หรือเป็นการเพ่งจิตนั่นเอง ไม่สามารถเจริญปัญญาได้จริง



ไม่เหมือนความรู้ตัวที่เป็นธรรมชาติ ธรรมดา ไม่ได้จงใจจะรู้ตัว หากแต่เจริญสติปัฏฐานไปเรื่อยๆ ไม่คาดหวังผล เป็นลักษณะ “รู้ อยู่ที่รู้” ไม่ใช่การเพ่งจ้องจิตผู้รู้ คือรู้ไปอย่างสบายๆ ถึงสิ่งที่กำลังปรากฏ แล้วหากจิตเกิดปฏิกิริยายินดียินร้ายขึ้นมา ก็รู้เท่าทันจิตตนเองไปเรื่อยๆ ความรู้ตัวชนิดหลังนี้แหละครับ ที่จะเป็นทางแห่งปัญญาได้จริง




ใครที่รู้ตัวเป็นแล้ว ขอให้เจริญสติปัฏฐานกันเข้านะครับจะรู้การกระทบทางกาย เช่น เท้ากระทบพื้น หลังกระทบพนักเก้าอี้ มือกระทบเม้าส์ นิ้วกระทบคีย์บอร์ด นิ้วกระทบนิ้ว นิ้วกระทบก้อนกรวด การกระพริบตา เอี้ยวตัว กลืนน้ำลาย ยืน เดิน นั่ง นอน กิน ดื่ม ทำ พูด คิด ขับถ่าย การเห็น การได้ยิน การได้กลิ่น การได้รส การได้สัมผัส การไหวกายทั้งกาย การไหวกายบางส่วน การเฝ้ารู้เวทนาทางกาย การเฝ้ารู้เวทนาทางใจ การเฝ้ารู้ความเกิดดับของกุศลและอกุศลในจิต การเฝ้ารู้ทันกลไกการทำงานของจิต ฯลฯ



เพียรรู้ให้เป็นปัจจุบัน ด้วยจิตที่สบายๆ เป็นธรรมชาติธรรมดาที่สุด ลองดูให้ต่อเนื่องสัก ๗ วัน ถ้าไม่ได้ผลก็ลองสัก ๗ เดือน ถ้ายังไม่ได้ผลอีก ก็ลองสัก ๗ ปี แล้วค่อยมาดูว่า จะไม่ได้ผลอะไรดีงาม ขึ้นมาบ้างทีเดียวหรือ

๗ ปีนั้นสั้นนิดเดียว สั้นกว่าฟ้าแลบเสียอีก เมื่อเทียบกับเวลาที่เราเป็นเด็กจรจัด หลงทางในสังสารวัฏนี้




--------------------------------------------------------------------------------



(โดยคุณปราโมทย์ วันอังคารที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๔๓ ๑๑:๑๗:๒๑)
__________________

 

ที่มาค่ะ ..จาก วิมุตติปฏิปทา หลวงพ่อปราโมทย์ ปาโมชโช

 

โมทนาด้วยที่นำมาเผยแพร่
หนทางในการพ้นทุกข์ไม่ว่าสายไหน
ถ้าตรงทางแล้วเป็นจริงๆ อย่างที่ท่านเขียนไว้ครับ

 

มีทุกอย่างที่คนทั่วไปไม่มี แล้วปล่อยวางได้ นี่ก็ยาก

นับเป็น ปรมัตถบารมี

 

นี่แหละที่ผมกำลังทำอยู่ จิตชอบไหลลงสู่ที่ต่ำ ยากจริงๆ ท่านกล่าวไว้ถูกต้องจริงๆ ขออนูโมทนาคุณน้ำใส ในธรรมบรรณาการนี้ด้วย สาธุ

 

ขออนุโมทนาด้วยค่ะ กำลังพยายามปฏิบัติอยู่ค่ะ
ธรรมะสวัสดีค่ะ

 

เจริญในธรรมครับ

ขออนุโมทนาบุญกับท่านผู้ตั้งกระทู้ และขออนุโมทนาบุญกับทุกๆท่านร่วมอนุโมทนาครับ
สาาาาา...ธุ

 

ขออนุโมทนาค่ะ รู้ว่ายาก แต่ก็พยายามปฎิบัติ หลับบ้างตื่นบ้าง ก็เป็นธรรรมดาค่ะ

 

ปัญญาเกิดจากอะไร

ไม่มีเด็ก ผู้ใหญ่จะมีไหม

ก้าวแรกไม่มี ก้าวที่สองจะมีไหม

เราไม่รู้จักนอน แล้วเราจะตืนได้ไหม

 

รู้ตัวเองดีคัฟว่ายังอ่อนด้อยน่ะ....ทางฝึกหัด....
ทั้งๆที่รู้...ว่าต้องปล่อยว่าง....ทางความคิดและ
ทางอารมณ์....ขอให้เพื่อนๆนักธรรมทุกท่าน....
มีแต่ความเจริญทางธรรมยิ่งๆขึ้นไปด้วยบารมีของ....
องค์พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ โมทนาด้วยคร๊าบบ

 

อ่านแล้วงงเล็กน้อยเพราะไม่ใช่นักปฏิบัติธรรม...
แต่ก้อยก็คิดเหมือนกันนะว่า จุดที่ยากที่สุดคือ สติสัมปชัญญะ .. โมทนา

 

คือ มีสติอยู่กับปัจุบัน

อนุโมทานกับคุณน้ำใสครับ

 

จิตดูจิต อารมโกรธเกิดจึงรู้ว่าโกรธสติจึงรู้ตามระงับโกรธ

 

การปฏิบัติธรรมต่อเนื่องนั้น ไม่จำเป็นต้องรู้มาก เพียงแค่ทรงอยู่แค่นั้นเองครับ... มันไม่ได้เกินนี้เลย แต่ตีความให้มากก็เพื่อให้คนที่ชอบคิดนั้นทำความเข้าใจได้ง่าย แต่ถ้าคิดน้อยลง ปฏิบัติให้มากเข้า..มันก็ไม่ต้องแปลให้ยาก

มันก็ครือๆกัน

 

ขอเสริมนิดนึงในแง่ของคำว่าทรงอารมณ์ ถ้าพยายามทำให้มันคงที่ไม่หายไปไหน ยังถือว่าไม่ใช่ทรงอารมณ์แบบทีทำให้เกิดปัญญา

แต่เป็นการทรงอารมณ์ของฤาษี ชีไพร ทำให้เกิดสมาธิ ความสงบ หรือได้กำลังสมาธิ แต่ถ้าเห็นการเกิด-ดับของจิต ได้ต่อเนื่องกัน เปรียบเหมือนน้ำที่ไหลที่ละหยด จนภายหลังไหลเร็วขึ้นๆ ถี่ขึ้นๆ ก็ทำให้ดูเหมือนสายน้ำติดต่อกันได้

 

อะไรที่เข้าไปรู้ ไปเห็นได้ ก็คือ ของถูกรู้

ของถูกรู้ ก็ไม่ใช่อะไรอื่น คือ มีสัญญา สังขาร
ของถูกรู้ ถูกเห็น เหล่านั้น ก็ไม่เที่ยงทั้งหมด
ใครยึดว่าสิ่งที่เรารู้ เราเห็น แล้วรู้ว่ามี ก็ถือว่า
ยังมีสติไวไม่พอที่จะเห็นในความไม่เที่ยงนั้น
ต้องเจริญสติให้ไวขึ้นอีก จนเห็นมันเกิดดับได้
จริงๆ สังขารนั้นไม่มีอยู่จริง นั้นแหละสภาวะความ
เป็นจริงของ ของถูกรู้ เหมือนเรามองใบพัด ถ้าเรา
เคลื่อนสายตาเราให้ไว เราก็จะเห็นใบพัดเป็นซี่ๆได้
ก็จะเห็นว่า ที่แท้มันขาดจากกัน ของถูกรู้นั้นไม่เที่ยง
แล้วพอแยกออกว่านี่รูปใบพัด นี่สังขารวงพัดลมเป็นผืนกลม
ก็จะแยกออกมันเป็นส่วนๆ เห็น รูป เห็น นาม แยกมันได้
ก็เท่ากับพบ โสฬสญาณวิปัสสนาข้อแรก นามรูปปริจเฉทญาณ
ก็จะสามารถทำวิปัสสนาจริงๆจังๆได้

ต้องไม่ลืมว่าวิปัสสนานั้น จะมาเน้นที่อารมณ์ ขันท์5 ไม่ใช่ธาตุ

 

การปฏิบัตินั้นก็คือการมีสติรู้อยู่ทุกขณะ โดยที่จิตนั้นรู้อยู่เป็นปรกติเป็นธรรมดาไม่เป็นการบังคับจนเกินไป แล้วสิ่งที่ยากที่สุดของผมก็คือความคิดของผมเองน่ากลัวที่สุด สาธุ .............

 

ขออนุโมทนา ..

จิต สติตั่งอยู่ ..ไม่เผลอ ..

ทุกข์มีก้อ รู้ว่าทุกข์ และจัดวางไว้ ..
รู้ว่า นี่คือทุกข์ ..แล้วนิ่งเฉย ..รู้ทันมัน ไม่ไปทุกข์กับมัน ..

ความโกรธ โมโห ก้อรู้ว่า โกรธ ..
แต่ ไม่ไปโกรธ ..ตาม ...